Węgierskie poimki a polskie przyimki wtórne – ujęcie porównawcze w aspekcie (glotto)dydaktycznym

Abstract

Hungarian is a prepositionless language. Polish, on the other hand, features two groups of prepositions: primary and secondary. The Hungarian equivalent of Polish primary prepositions is the synthetic case, e.g. Łódźban ‘in Łódź’, while the equivalent of secondary prepositions is the postposition, e.g. az anyámnak köszönheően ‘thanks to my mother’, az egyetemmel szemben ‘opposite of university’. There are three postposition groups in Hungarian language, including those connected with: Nominative case, e.g. a professzor szerint ‘according to professor’, oblique cases, e.g. az úton keresztül ‘across the road’ and those which contain possessive affix, e.g. az anyám dacára ‘in spite of my mother’. Understanding and mastering both language systems poses a major challenge to learners. Despite genetic and typological variability, there is a very high degree of equivalence in the structures of both languages, both in lexical and grammatical systems.

Język węgierski jest językiem bezprzyimkowym. W polszczyźnie natomiast można wyodrębnić dwie grupy przyimków – pierwotne i wtórne. Odpowiednikiem węgierskim polskich przyimków pierwotnych jest syntetyczna forma kazualna, np.: Łódźban ‘w Łodzi’, natomiast ekwiwalentem przyimków wtórnych są poimki (postpozycje), np.: az apámnak köszönhetően ‘dzięki mojemu ojcu’, az egyetemmel szemben ‘naprzeciwko uniwersytetu’. W języku węgierskim wyodrębnia się trzy grupy poimków: łączące się z nominativem, np. a professzor szerint ‘według profesora’, łączące się z przypadkami zależnymi, np. az úton keresztül ‘przez drogę’, zawierające afiks dzierżawczy, np. az anyám ellenére ‘na przekór mojej matce’. Zrozumienie obu systemów i ich praktyczne opanowanie jest poważnym wyzwaniem dla uczących (się). Mimo odrębności genetycznych i typologicznych istnieje bardzo wysoki stopień ekwiwalencji w strukturach obu języków, obejmującej zarówno warstwę leksykalną, jak i gramatyczną.