Przeciwdziałanie problemom alkoholowym w świetle ustawy z 26 października 1982 r. O postępowaniu w sprawach nieletnich. Zagadnienia wybrane

Abstract

Szkodliwe spożywanie alkoholu powoduje rocznie milion zgonów, z czego znaczną część jego ofiar stanowią młodzi ludzie. Co więcej szeroki zakres problemów związanych ze spożywaniem alkoholu może w sposób druzgocący wpływać nie tylko na samych nieletnich, ale także na ich rodziny, a nawet życie społeczności lokalnej. Wszystko to przyczyniło się do opracowania szeregu strategii zapobiegawczych lub powodujących co najmniej częściową redukcję tego zjawiska. Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie wybranych działań podejmowanych w tej dziedzinie przez sąd dla nieletnich na podstawie ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich. Oparcie obowiązującego polskiego systemu postępowania z nieletnimi na modelu opiekuńczo wychowawczo ochronnym i uznaniu za jego naczelną dyrektywę kierowanie się przede wszystkim dobrem nieletniego oznacza z jednej strony rezygnację z represji jako podstawowego środka stosowanego wobec nieletnich, a z drugiej nawiązuje do zasady dobra dziecka. Wskazany priorytet dobra nieletniego, który uznany został za fundamentalną dyrektywę polskiego modelu postępowania z tą grupą osób, w założeniu teoretycznym powinien rzutować na wszystkie przyjęte w nim rozwiązania prawne, a w konsekwencji także na decyzje wydawane na każdym jego etapie. Przy czym te z nich, które nie służyłyby dobru nieletniego, rozumianemu jako dążenie do osiągnięcia takich korzystnych zmian w jego osobowości i zachowaniu, aby mógł on stosownie do biologicznego wieku i dojrzałości odpowiednio funkcjonować w otaczającej go rzeczywistości społecznej, są z założenia błędne i powinny ulec zmianie lub uchyleniu. Odnosi się to także do specjalnych środków prawnych, które mają zapobiegać alkoholizmowi wśród nieletnich.

Alcohol abuse results in a million deaths every year, a significant proportion of which are young people. Moreover, a wide variety of alcohol-related problems can have a devastating impact not only on minors but also on their families, and can seriously affect community life. The occurrence of problems associated with alcohol abuse contributed to a number of strategies aimed at their prevention or partial reduction. The purpose of the article is to present selected actions taken in this scope by juvenile courts, based on the Act of 26th October 1982 on proceedings in juvenile cases. The fact that the Polish system of dealing with young offenders is based on the care-education-protection system, and that the young people’s best interests are recognized as its leading directive, means abandoning repression as the primary measure used against juveniles, and referring to the principle of children’s welfare. This priority of the welfare of juveniles, which has been recognized as a fundamental directive of the Polish model of dealing with them, should theoretically impact all legal solutions adopted within the directive and the decisions taken at every stage. Those that would not prove favourable to the welfare of juveniles (which is defined as the intention to achieve such beneficial changes in his or her personality and behavior so that he or she could properly function in the social reality, in accordance with his or her biological age and maturity) are fundamentally wrong and should be changed or repealed. This also refers to special legal measures, which are supposed to prevent alcohol addiction among minors.