Świat ucznia - świat uczennicy. Socjalizacja szkolna a utrwalanie społecznych ról płciowych.

Abstract

W funkcjonowaniu szkoły dostrzec można rodzajową polaryzację socjalizacji. Wyróżniliśmy trzy wymiary szkolnej socjalizacji: organizację i strukturę szkoły, wpływ nauczycieli oraz treści kształcenia. Wszystkie te czynniki, poczynając od organizacji szkolnej przestrzeni i struktury personelu, przez przekonania i oczekiwania nauczycieli, a kończąc na programie nauczania i zawartości podręczników, przekazują dzieciom hierarchiczną strukturę społeczeństwa, w którym mężczyźni zajmują wyższe i bardziej prestiżowe pozycje, w którym to, co „męskie” jest wyżej cenione niż to co „kobiece”, w którym obowiązują stereotypowe wizerunki kobiet i mężczyzn. Zadaniem powszechnego systemu edukacji jest stworzenie równych szans wszystkim dzieciom, postulat ten pozostaje jednak tylko życzeniem wobec licznych przyczyn nierówności dostępu do edukacji. Umacnianie przez szkołę stypizowanych płciowo postaw i wzorów zachowań przynosi w efekcie płciowo zróżnicowane edukacyjne szanse życiowe chłopców i dziewcząt. Propagowanie jedynego, „odpowiedniego” wzoru płci niesie negatywne konsekwencje tak dla dziewczynek, jak i dla chłopców. Dziewczynki tracą wiarę we własne możliwości i wybierają drogę życia „właściwą dla kobiet”, a nie odpowiadającą jej własnym aspiracjom. Natomiast dla chłopców, od których oczekuje się sukcesów, i którzy wzrastają w przekonaniu o nieograniczoności własnych możliwości, zderzenie z rzeczywistością: trudnościami w ukończeniu dobrej szkoły czy znalezieniu dobrze płatnej pracy (żywiciela rodziny) przynosi frustracje i zachowania dewiacyjne.