Konotacje wartościujące w odapelatywnych nazwach górnośląskich lokali gastronomicznych

Abstract

The article addresses the methods of creating the names of Upper Silesian gastronomic stablishments exemplified by 241 names motivated by appellatives, assigned to categorie’s evaluative exponents. The article is aimed at: 1) revealing the axiological perception of reality in the creation of names of Upper Silesian gastronomic establishments, which, containing evaluative exponents in their bases, evoke particular associations in the addressees, and 2) capturing the distinctive (in terms of structure/meaning) names of the discussed type and determining their communication functions. In order to isolate (sub)regional tendencies in the creation of evaluative names of catering establishments, an attempt was made to compare them with the names of the same category existing in other geographical areas. The selection of the research concept was based on the assumption that proper names motivated by appellatives can be considered as evaluative linguistic signs, and the evaluative properties contained in their bases reveal the thought patterns and evaluation models specific to a particular micro-community of the region. The analysis of marketing chrematonyms motivated by evaluative appellative vocabulary was made with reference to axiological semantics and the method of semantic fields. The regional and commercial determinants accompanying the acts of their creation were also taken into account.

W artykule opisano sposoby tworzenia górnośląskich obiektów gastronomicznych na przykładzie 123 onimów motywowanych apelatywami, przypisanych do kategorii nazwy o wykładnikach wartościujących. Za cel artykułu przyjęto: 1) odsłonę aksjologicznego postrzegania rzeczywistości ujawniających się w kreacjach nazw górnośląskich obiektów gastronomicznym, które zawierając w podstawach wykładniki wartościujące, przywołują u odbiorców określone skojarzenia oraz 2) uchwycenie wyróżniających się (strukturą/znaczeniem) nazw omawianego typu, a także określenie ich funkcji komunikacyjnych. Aby wyodrębnić (sub)regionalne tendencje w zakresie tworzenia wartościujących nazw lokali gastronomicznych, dokonano próby ich zestawienia z nazwami tej samej kategorii, istniejącymi w innych obszarach geograficznych. Dobór koncepcji badawczej oparto na założeniu, że nazwy własne motywowane apelatywami można rozpatrywać jako wartościujące znaki językowe, a zawarte w ich podstawach właściwości wartościujące odsłaniają schematy myślowe i modele wartościowania właściwe danej mikrowspólnocie regionu. Analizy chrematonimów marketingowych motywowanych wartościującym słownictwem apelatywnym dokonano, odnosząc się do semantyki aksjologicznej oraz do metody pól znaczeniowych; uwzględniono również regionalne i komercyjne determinanty współtowarzyszące aktom ich kreacji.