Światowa mowa volapük (wolapik) — kariera i bariera

Abstract

Celem artykułu jest zaprezentowanie wybranych podręczników do nauki języka volapük wydanych w latach 80. XIX wieku jako tekstów propagujących zapomnianą dziś ideę używania międzynarodowego języka pomocniczego o nazwie volapük (wolapik). Metodologicznie artykuł mieści się w obszarze pragmatycznie zorientowanej lingwistyki diachronicznej. Językoznawczemu oglądowi poddano cztery podręczniki wydane w latach 1888–1889. Ich autorzy byli przekonani o konieczności popularyzacji języka volapük na ziemiach polskich, a przekonanie to oparli na argumentach, które legły u podstaw ruchu wolapikistów. Chęć pozyskania zwolenników dla idei używania międzynarodowego języka pomocniczego wpłynęła na kształt stylowo-językowy podręczników będących przedmiotem obserwacji. Zaprezentowane zostały językowe środki służące przekazywaniu wiedzy o nowym języku (funkcja dydaktyczna) oraz te, które miały przekonać Polaków do konieczności uczenia się języka międzynarodowego (funkcja perswazyjna).

The aim of this article is to present Polish textbooks for learning the language of volapük published in the 1980s as texts promoting the forgotten idea of using an international auxiliary language called volapük. Methodologically, the article is in the area of pragmatically oriented diachronic linguistics. The linguistic view was subjected to four textbooks published between 1888 and 1889. Their authors were convinced of the need to popularize the language of volapük in Polish lands, and based their belief on the arguments underlying the movement of volapükists. The desire to win supporters for the idea of using an international auxiliary language influenced the style and language of the textbooks being observed. Linguistic tools for communicating knowledge about the new language (didactic function) and those that were supposed to persuade Poles to learn the international language (persuasive function) were presented.