O sposobach oddziaływania na odbiorcę w uniwersałach doby średniopolskiej (na przykładzie uniwersałów sejmików wiszeńskich)

Abstract

Uniwersały doby średniopolskiej to akty prawne, których illokucja sprowadza się do zwoływania pospolitego ruszenia lub szlachty na sejm. Poza typowymi środkami impresywnymi pojawiają się w nich mechanizmy perswazyjne. Są one rezultatem wartości eksponowanych w uniwersałach. W artykule omawiam najważniejsze z tych wartości: okazywanie szacunku odbiorcy, patriotyzm, wartość wspólnoty szlacheckiej, katolicyzm i tradycję.

Universal is legal acts calling the nobility to the parliament or the common movement. The creators of the universals used impulsive and rhetorical means. They are the result of values exposed in universals. In the article I discuss the most important of these values: showing respect for the recipient, patriotism, the value of the nobility, Catholicism and tradition.