„Nie wychodzę z domu i może jakoś to przeczekam…”. Opowiadania Zdzisława Beksińskiego w kontekście teorii domu onirycznego Gastona Bachelarda

Abstract

Known primarily for his painting, photography and computer graphics, Zdzisław Beksiński was, in fact, a total artist. Over the course of two years, from 1963 to 1965, he penned some three hundred typewritten pages, which served as the basis for the selection of short stories in 2015. Beksiński was very fond of his writing, but eventually decided to devote himself fully to painting in the hope of gaining his longed-for independence. In his literary attempts one can find a number of themes that recur time and again in the artist’s imagination. The most important include sleep, death and home. This article aims to look at the last of these on the basis of three short stories: “Na końcu ogrodu” [At the End of the Garden], “Informator” [The Informer] and “Wilki” [Wolves]. The myth of home in Beksiński’s short stories will be examined in the context of Gaston Bachelard’s theory of the oneiric house.

Zdzisław Beksiński, znany przede wszystkich ze swojego malarstwa, fotografii i grafiki komputerowej, był w istocie artystą totalnym. Na przełomie dwóch lat – od 1963 roku do 1965 roku – zajmował się również twórczością literacką, czego efektem było około trzystu stron maszynopisu, na podstawie którego w 2015 roku wydano wybór jego opowiadań. Beksiński darzył dużym sentymentem swoje pisarstwo, jednak ostatecznie zdecydował poświęcić się w pełni malarstwu z nadzieją na upragnioną niezależność. W literackich próbach odnaleźć można szereg motywów wielokrotnie powracających w jego twórczości. Do najważniejszych zaliczyć należy sen, śmierć oraz dom. Przyjrzenie się ostatniemu z nich na podstawie trzech opowiadań: Na końcu ogrodu, Informator i Wilki, jest celem niniejszego artykułu. Mitem domu w opowiadaniach Beksińskiego zostanie przeanalizowany w kontekście teorii domu onirycznego Gastona Bachelarda.