Pokaż uproszczony rekord

dc.contributor.authorKofel, Dominika
dc.contributor.authorAdamczak, Kamil
dc.date.accessioned2025-01-07T13:46:20Z
dc.date.available2025-01-07T13:46:20Z
dc.date.issued2024-08-19
dc.identifier.issn0208-6034
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11089/54107
dc.description.abstractThe article presents the results of archaeobotanical studies on plant macroremains preserved both in charred form and as imprints in pottery and daub. The materials were collected from Funnel Beaker culture sites in Kałdus, Sławęcinek, Kietrz, and Małe Czyste. In total, 218 daub fragments and 33 pottery sherds were analysed. Most of the assemblages contained at least one of the searched items, such as imprints and/ or charred macroremains. Hulled wheat (Triticum monococcum/dicoccon/spelta) chaff, including glumes, glume bases, spikelet forks, and culms and blades of indeterminate cereals and/or wild grasses (Cerealia/Poaceae indet.), were among the most commonly found imprints. Interestingly, some assemblages contained crushed bones and microscopic charred wood fragments, illustrating a husbandry strategy that utilised all accessible resources.en
dc.description.abstractW artykule zawarto wyniki analiz archeobotanicznych makroskopowych szczątków roślin zachowanych zarówno w formie spalonej, jak i jako odciski w ceramice i polepie. Celem badań jest dalsze rozbudowywanie bazy danych do zagadnienia gospodarki roślinami w dobie KPL. Artykuł zawiera dane z ziemi chełmińskiej, zwłaszcza istotne są niepublikowane wyniki odnoszące się kompleksu stanowisk w Kałdus (stan. 1–4). Ponadto przywołujemy wyniki badań z Małe Czyste, które ukazały się w trudno dostępnej monografii i dotyczą grobów ludności KPL. Artykuł zawiera również niepublikowane wyniki badań z rejonu Kujaw ze stanowiska 13 w Sławęcinku oraz z regionu Górnego Śląska dla stanowiska w Kietrz. W sumie przebadano 218 fragmentów polepy oraz 33 kawałki ceramiki, z których prawie każdy podsiadał przynajmniej jeden z rodzajów materiałów, tj. odciski bądź spalone szczątki roślin. Najczęściej zaobserwowanymi oznaczeniami były odciski fragmentów plew oplewionych pszenic (Triticum monococcum/dicoccon/spelta), a także rozdrobnionych fragmentów źdźbeł i/lub liści nieokreślonych gatunków zbóż lub traw dzikich (Cerealia/Poaceae indet.), tzw. sieczki. Dodatkowo zaobserwowano pokruszone fragmenty kości oraz mikroskopowe fragmenty spalonych kawałków drewna, które pozwalają przypuszczać, że społeczności kultury pucharów lejkowatych używały różnych dostępnych materiałów do schudzania masy ceramicznej.pl
dc.language.isoen
dc.publisherWydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiegopl
dc.relation.ispartofseriesActa Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica;39pl
dc.rights.urihttps://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
dc.subjectarcheobotanikapl
dc.subjectodciskipl
dc.subjectceramikapl
dc.subjectpolepapl
dc.subjectneolitpl
dc.subjectKPLpl
dc.subjectgospodarka rolniczapl
dc.subjectarchaeobotanyen
dc.subjectimprintsen
dc.subjectpotteryen
dc.subjectdauben
dc.subjectNeolithicen
dc.subjectFBCen
dc.subjectagricultureen
dc.titlePlant Use by the Funnel Beaker Farmers in Poland. New Archaeobotanical Data From Pottery Sherds and Daub Imprintsen
dc.title.alternativeUżytkowanie roślin przez rolników kultury pucharów lejkowatych w Polsce. Nowe archeobotaniczne dane pozyskane z odcisków w ceramice i polepiepl
dc.typeArticle
dc.page.number197-212
dc.contributor.authorAffiliationKofel, Dominika - Nicolaus Copernicus University in Toruń, Institute of Archaeologyen
dc.contributor.authorAffiliationAdamczak, Kamil - Nicolaus Copernicus University in Toruń, Institute of Archaeologyen
dc.identifier.eissn2449-8300
dc.referencesAdamczak K., Małecka-Kukawka J., Kozłowski T. (2020), Cmentarzysko społeczności kultury pucharów lejkowatych, [in:] E. Bokiniec (ed.), Małe Czyste, gmina Stolno, województwo kujawsko-pomorskie, stanowisko 20. Wielokulturowe stanowisko sepulkralne na ziemi chełmińskiej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, p. 21–39.en
dc.referencesAdamczak K., Kowalski Ł., Urbanová P., Douka K., Brown S., Kowalski A.P., Kukawka S., Wilczyński J., Szczepańska G., Zawilski P. (2021), New Evidence for Deer Valorisation by the TRB Farmers from Poland using ZooMS and micro-CT Scanning, “Journal of Archaeological Science: Reports”, 40(B), p. 103230, https://doi.org/10.1016/j.jasrep.2021.103230en
dc.referencesBienias D., Kofel D. (2021), Użytkowanie roślin przez mieszkańców osady kultury pucharów lejkowatych na stanowisku 4 w Browinie, pow. toruński. Wyniki badań archeobotanicznych wypełnisk obiektów 16 i 17, [in:] J. Gackowski, K. Adamczak, E. Bokiniec, M. Weinkauf, M. Markiewicz, D. Bienias (ed.), XXI Sesja Pomorzoznawcza Toruń, 22–24 listopada 2017 roku, t. I, Od epoki kamienia do Okresu Wędrówek Ludów, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, p. 149–159.en
dc.referencesBieniek A. (2007), Neolithic Plant Husbandry in the Kujawy Region of Central Poland, [in:] S. Colledge, J. Conolly (ed.), The Origins and Spread of Domestic Plants in Southwest Asia and Europe, Routledge, London, p. 372–342.en
dc.referencesBukowska-Gedigowa J. (1975), Kultura pucharów lejkowatych w dorzeczu górnej Odry, “Przegląd Archeologiczny”, 23, p. 83–168.en
dc.referencesCappers R.T.J., Bekker R.M., Jans J.E.A. (2006), Digitale zadenatlas van Nederland, Barkhuis, Groningen.en
dc.referencesChudziak W. (2003), Wczesnośredniowieczna Przestrzeń Sakralna in Culmine na Pomorzu Nadwiślańskim. Mons Sancti Laurentii 1, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.en
dc.referencesJacomet S. (2006), Identification of Cereal Remains from Archaeological Sites, Basel University, Basel.en
dc.referencesKlichowska M. (1975), Najstarsze zboża z wykopalisk polskich, “Archeologia Polski”, 20(1), p. 83–142.en
dc.referencesKlichowska M. (1979), Pszenica z neolitycznego stanowiska w Opatowicach, woj. włocławskie, “Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Archeologiczna”, 26, p. 57–65.en
dc.referencesKofel D. (2020), Makroskopowe szczątki roślinne, [in:] E. Bokiniec (ed.), Małe Czyste, gmina Stolno, województwo kujawsko-pomorskie, stanowisko 20. Wielokulturowe stanowisko sepulkralne na ziemi chełmińskiej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, p. 307–317.en
dc.referencesKośko A. (1981), Udział południowo-wschodnioeuropejskich wzorców kulturowych w rozwoju niżowych społeczeństw kultury pucharów lejowatych. Grupa mątewska, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań.en
dc.referencesKowalski Ł., Weckwerth P., Chabowski M., Adamczak K., Jodłowski P., Szczepańska G., Chajduk E., Polkowska-Motrenko H., Kozicka M., Kukawka S. (2020), Towards Ritualisation: Insights into Bone-tempered Pottery from the TRB Settlement in Kałdus (Poland, 3500–3350 BC), “Ceramics International”, 46(3), p. 3099–3112. https://doi.org/10.1016/j.ceramint.2019.10.012en
dc.referencesKowalski Ł., Stos-Gale Z.A., Adamczak K., Maas R., Woodhead J., Garbacz-Klempka A., Kozicka M., Kofel D., Matuszczyk E. (2024), Lead Isotopic Compositions Link Copper Axes from Kietrz (Poland, 3500–3350 BC) to Slovak and Balkan Copper Mines, “Archaeometry”, p. 1–20, https://doi.org/10.1111/arcm.12944en
dc.referencesKukawka S. (1997), Na rubieży środkowoeuropejskiego świata wczesnorolniczego. Społeczności ziemi w chełmińskiej w IV tysiącleciu p.n.e., Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.en
dc.referencesKukawka S., Wyrzykowska B. (1990), Małe Czyste, gmina Stolno, województwo toruńskie, stanowisko 20, grób 88, [in:] D. Jankowska (ed.), Z badań nad chronologią absolutną stanowisk neolitycznych z ziemi chełmińskiej, Wojewódzki Ośrodek Ochrony Środowiska Kulturowego w Toruniu; Instytut Archeologii i Etnografii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń, p. 40–44.en
dc.referencesKulczycka-Leciejewiczowa A. (1993), Osadnictwo neolityczne w Polsce południowo-zachodniej, Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Wrocław.en
dc.referencesKulpa W. (1974), Nasionoznawstwo chwastów, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa.en
dc.referencesLityńska-Zając M. (2002), Odciski roślinne na polepie z osady kultury pucharów lejkowatych w Zawarży, [in:] A. Kulczycka-Laciejewiczowa (ed.), Zawarża. Osiedle neolityczne w południowopolskiej strefie lessowej, Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Wrocław, p. 129–134.en
dc.referencesLityńska-Zając M. (2013), The Importance of Leguminous Plants in the Diet of the Neolithic and Early Bronze Age Populations of Little Poland, [in:] S. Kadrow, P. Włodarczak (ed.), Environment and Subsistence – Forty Years after Janusz Kruk’s „Settlement studies…”, Instytut Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów–Bonn, p. 295–301.en
dc.referencesŁęczycki S. (1982), Kietrz, woj. Opole, stanowisko D, “Silesia Antiqua”, 24, p. 213–217.en
dc.referencesMirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M. (2002), Flowering Plants and Pteridophytes of Poland. A Checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski, Instytut Botaniki im. W. Szafera Polskiej Akademii Nauk, Kraków.en
dc.referencesMueller-Bieniek A. (2016), Badania materiałów roślinnych związanych z kulturą pucharów lejkowatych w rejonie Brześcia Kujawskiego i Osłonek, [in:] R. Grygiel (ed.), Neolit i początki epoki brązu w rejonie Brześcia Kujawskiego i Osłonek, t. III, Środkowy i późny neolit, kultura pucharów lejkowatych, Fundacja Badań Archeologicznych im. Profesora Konrada Jażdżewskiego; Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi, Łódź, p. 753–764.en
dc.referencesMueller-Bieniek A. (2023), Makroszczątki roślinne z neolitycznego stanowiska 1 w Gaju na Pojezierzu Kujawskim, [in:] P. Papiernik, R. Brzejszczak, J. Wicha (ed.), Źródła archeologiczne w rejonie Parku Kulturowego Wietrzychowice, t. II, Cmentarzysko kultury pucharów lejkowatych w Gaju, stanowisko 1, Wydawnictwo Fundacji Badań Archeologicznych im. Profesora Konrada Jażdżewskiego, Łódź, p. 365–378.en
dc.referencesNowak M. (2009), Drugi etap neolityzacji ziem polskich, Księgarnia Akademicka, Kraków.en
dc.referencesNowak M., Lityńska-Zając M., Moskal-del Hoyo M., Mueller-Bieniek A., Kapcia M., Kotynia K. (2020), Plants of the Funnel Beaker Culture in Poland, “Sprawozdania Archeologiczne”, 72(1), p. 87–114, https://doi.org/10.23858/SA/72.2020.1.005en
dc.referencesRauba-Bukowska A. (2009), Bone Temper in Early Neolithic Vessels from Southern Poland. Examinations Using Scanning Microscopy, [in:] D. Hofmann, P. Bickle (ed.), Creating Communities. New Advances in Central European Neolithic Research, Oxbow Books, Oxford, p. 235–248.en
dc.referencesWiślański T. (1979), Kształtowanie się miejscowych kultur rolniczo-hodowanych. Plemiona kultury pucharów lejkowatych, [in:] W. Hensel, T. Wiślański (ed.), Prahistoria ziem polskich, t. II, Neolit, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, p. 165–260.en
dc.referencesWojciechowski W. (1973), Osada ludności kultury pucharów lejkowatych w Janówku, pow. Dzierżoniów, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Wrocław.en
dc.contributor.authorEmailKofel, Dominika - domkof@umk.pl
dc.contributor.authorEmailAdamczak, Kamil - adamczak@umk.pl
dc.identifier.doi10.18778/0208-6034.39.06


Pliki tej pozycji

Thumbnail

Pozycja umieszczona jest w następujących kolekcjach

Pokaż uproszczony rekord

https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Poza zaznaczonymi wyjątkami, licencja tej pozycji opisana jest jako https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0