Nowe – stare zabytki. Pozostałości tekstyliów z metalowych elementów stroju z cmentarzyska w Odrach, czyli „archeologia magazynowa”

Abstract

The aim of this article is to analyse several, as yet unpublished, textiles from the site in Odry, Chojnice County, Pomeranian Voivodeship. Textiles from the eponymous cemetery have already been partly analysed, but the textile artefacts discussed in this text have not been examined and published so far. Textile materials from five features – flat skeletal graves marked with stelae – were analysed. Only the metal elements of the clothes, on which the textiles that are the main subject of the submitted text were presented. The textile artefacts presented were preserved on three belt buckles and two fibulae. In the examined textile assemblage from the Odry cemetery, 10 textile fragments were distinguished, consisting of five wool fabrics (9 fragments) and one linen fabric. Among the woollen fabrics, products of three types were distinguished: 1, 7 and 8, which belong to the I and II grades. The presented textile products belong to the typical textiles used by the people of the Wielbark culture. This is indicated by analogous finds known from cemeteries located in all settlement zones identified for this culture.All the buckles are characterised by a bipartite construction and a D-shaped frame. The two fibulaes on which textile artefacts survive are brooches preserved fragmentarily. The metal objects provide the basis for dating the textiles, which can therefore be associated with the final stage of use of the Odry cemetery, i.e. with phases C1a i C1b.

Celem niniejszego artykułu jest analiza kilku, jak dotychczas niepublikowanych, tekstyliów ze stanowiska w Odrach, pow. Chojnice, woj. pomorskie. Tkaniny z tytułowego cmentarzyska były już częściowo analizowane, jednak omawiane w niniejszym tekście zabytki tekstylne nie były dotąd badane i publikowane. Analizie poddano materiały tekstylne z pięciu obiektów – płaskich grobów szkieletowych oznaczonych stelami. Zaprezentowano jedynie metalowe elementy stroju, na których znalazły się tkaniny będące głównym przedmiotem przedkładanego tekstu. Prezentowane zabytki tekstylne zachowały się na trzech sprzączkach do pasa oraz dwóch zapinkach. W przebadanym zespole włókienniczym z cmentarzyska w Odrach wyróżniono dziesięć fragmentów tekstylnych, na które składa się pięć tkanin wełnianych (9 fragm.) i jedna tkanina lniana. Spośród tkanin wełnianych wyodrębniono wyroby trzech typów: 1, 7 i 8, które należą do I i II gatunku. Zaprezentowane wyroby włókiennicze należą do typowych tekstyliów użytkowanych przez ludność kultury wielbarskiej. Wskazują na to analogiczne znaleziska znane z cmentarzysk położonych we wszystkich strefach osadniczych wyodrębnionych dla tejże kultury.Wszystkie sprzączki charakteryzują się dwudzielną konstrukcją oraz ramą D-kształtną. Obie zapinki, na których przetrwały zabytki tekstylne, to fibule zachowane fragmentarycznie. Przedmioty metalowe stanowią podstawę datowania tekstyliów, które można zatem wiązać z końcowym etapem użytkowania cmentarzyska w Odrach, czyli z fazami C1a i C1b.