Eufemizmy i hiperbole jako środki perswazyjno-manipulacyjne: (na materiale cyfrowych wersji polskich tygodników opinii)

Abstract

Głównym celem rozprawy jest analiza eufemizmów i hiperboli jako środków perswazyjno-manipulacyjnych w dwu typach dyskursu prasowego: liberalnym (reprezentowanym przez tygodniki „Newsweek” i „Politykę”) oraz konserwatywnym (reprezentowanym przez pisma „Do Rzeczy” i „Sieci”). Ekscerpcja środków językowych z pism o odmiennym profilu światopoglądowym miała umożliwić analizę obu środków jako narzędzi wywierania wpływu na odbiorcę. Zgromadzono około 700 przykładów, które pochodzą z losowo wybranych tekstów publikowanych w wybranych tygodnikach opinii w latach 2017–2020. Szczegółowe pytania badawcze, na jakie miała odpowiedzieć rozprawa, dotyczyły następujących kwestii: pól tematycznych i semantycznych eufemizmów i hiperboli; form, jakie przybiera eufemizacja i hiperbolizacja w dyskursie prasowym; funkcji tekstowych pełnionych eufemizmy i hiperbole oraz ich cech wspólnych i różnicujących. Rozprawa składa się z dwóch zasadniczych części: teoretycznej i analitycznej. Pierwsza z nich obejmuje 7 rozdziałów, w których omówione zostały: podstawowe zagadnienia i terminy związane z tematem pracy, stan badań dotyczący eufemizmów i hiperboli, procedura badawcza, metody badawcze (metoda analizy tematycznej wg B. Batko-Tokarz, analiza formalna A. Dąbrowskiej, metoda analizy pól semantycznych opisana przez U. Topczewską) oraz charakterystyka tygodników opinii. Część analityczna składa się z trzech zasadniczych rozdziałów. W każdym z nich zastosowano inną metodę badawczą służącą do przeprowadzenia analizy badanych środków z innej perspektywy badawczej (tematycznej, formalnej i funkcjonalnej) w myśl założeń wielopoziomowej lingwistycznej analizy dyskursu I. Warnkego i J. Spitzmüllera. Aneks do pracy stanowi słownik tematyczny eufemizmów i hiperboli wyekscerpowanych z tygodników opinii.