Kreatywność językowa w ujęciu przedmiotowym

Abstract

Artykuł dotyczy pojęcia kreatywności językowej, za którym kryje się współcześnie wiele znaczeń i badawczych intuicji. Może ono wskazywać: a) dynamiczny proces tworzenia nieskończonej liczby wypowiedzi na podstawie skończonej liczby znaków językowych i reguł gramatycznych; b) jednostki, konstrukcje językowo-tekstowe, które są nowe lub oryginalne; c) umiejętność tworzenia wypowiedzi artystycznych i użytkowych oraz wytwory takich procesów (idzie więc o ogół czynności, które podejmowane są w ramach tzw. creative writing); d) językowy obraz świat kreowany przez odbiorcę, performatywność konstrukcji językowych; tworzenie świata przedstawionego (a więc zjawiska, które wiążą się z językiem, znajdują jednak wyraz przede wszystkim w sferze mentalnej); e) naruszenie normy (użycie ironiczne). W związku z tym rodzi się pytanie, jak pojmować nowość czy oryginalność, odnosząc obie te kategorie do złożonej i niezwykle zróżnicowanej materii językowej? Jeśli wyrażamy pogląd, że jakiś tekst bądź jakiś zabieg językowy jest nowy lub oryginalny – co konkretnie uznajemy za podstawę porównania? Niniejsza praca stanowić ma próbę wskazania kilku badawczych ścieżek, które można wyprowadzić z różnych sposobów rozumienia pojęcia.

The article deals with the concept of linguistic creativity, behind which there are many meanings and research intuitions today. It may indicate: a) a dynamic process of creating an infinite number of statements on the basis of a finite number of linguistic signs and grammatical rules; b) linguistic and textual structures that are new or original; c) the ability to create artistic and functional texts as well as the products of such processes; d) linguistic image of the world created by the recipient, performativity of linguistic constructions; constructing the plot (and thus phenomena related to language, however, find expression mainly in the mental sphere); e) violation of the norm (ironic use) Therefore, the question arises, how to understand novelty or originality, relating both of these categories to the complex and extremely diverse linguistic matter? If we express the view that a text or some linguistic device is new or original - what exactly do we consider as the basis for comparison? This work is an attempt to indicate several research paths that can be derived from different ways of understanding the concept.