Kwantyfikacja i analiza rozwoju zrównoważonej mobilności miejskiej w wybranych krajach UE z wykorzystaniem miary agregatowej

Abstract

The paper quantifies and assesses the level of sustainable (green) urban mobility development in selected countries of the European Union. For this purpose, key indicators describing different areas of green transport in the years 2011–2020 were constructed. The analysis used available public data and applied Hellwig’s dynamic taxonomic method. The results of the analysis made it possible to answer the following research questions: 1) “What is the status and dynamics of green transport development in the countries studied?”, 2) “Which countries in the EU are leaders in sustainable transport and why?”, 3) “What determines the differentiation and development of green urban mobility in the countries studied?”. The results of the study show that, despite the spatial polarisation of development, there is a structural similarity that characterises the countries with the highest and lowest levels of sustainable mobility development. A strong group is formed by the Scandinavian countries, Belgium (the leader), Hungary, Austria, Denmark, and the Czech Republic. In the years 2011–2020, a decline in the level of development in the sustainable transport sector can be observed, caused, among others, by the effects of the global financial crisis in the years 2011–2014. In contrast, the years 2015–2020 brought a dynamisation of the growth of green transport. Analysing the determinants of this development, it can be noted that, despite the efforts made, European transport policy still faces many challenges, especially due to the steady increase in greenhouse gas emissions in this sector. In addition, regional specificities and differences in transport models risk undermining the results of the European Union’s efforts in this field.

W artykule dokonano kwantyfikacji i oceny stopnia rozwoju zrównoważonej (zielonej) mobilności miejskiej w wybranych krajach Unii Europejskiej. W tym celu skonstruowano kluczowe wskaźniki opisujące poszczególne obszary zielonego transportu w latach 2011–2020. W analizie wykorzystano dostępne dane publiczne i zastosowano dynamiczną taksonomiczną metodę Hellwiga. Wyniki analizy umożliwiły uzyskanie odpowiedzi na postawione pytania badawcze: 1) „Jaki jest stan i dynamika rozwoju zielonego transportu w badanych państwach?”, 2) „Które państwa w UE są liderami zrównoważonego transportu i dlaczego?”, 3) „Co determinuje zróżnicowanie i rozwój zielonej mobilności miejskiej w analizowanych krajach?”. Rezultaty badania wskazały, że pomimo przestrzennej polaryzacji rozwoju występuje podobieństwo strukturalne cechujące kraje o najwyższym i najniższym poziomie rozwoju zrównoważonej mobilności. Silną grupę stanowią państwa skandynawskie, Belgia (zdecydowany lider), Węgry, Austria, Dania i Czechy. W latach 2011–2020 można zaobserwować spadek poziomu rozwoju w sektorze zrównoważonego transportu, determinowany m.in. skutkami globalnego kryzysu finansowego w latach 2011–2014. Z kolei lata 2015–2020 to dynamizacja rozwoju ekologicznej branży transportu. Analizując czynniki warunkujące ten rozwój, można zauważyć, że pomimo podjętych starań europejska polityka transportowa nadal stoi w obliczu wielu wyzwań, zwłaszcza ze względu na stały wzrost poziomu emisji gazów cieplarnianych w sektorze transportu. Ponadto specyfika regionalna i różnice w modelach transportu niosą ze sobą ryzyko osłabienia wyników działań Unii Europejskiej w tym obszarze.