Izby rolnicze w modelu społecznej gospodarki rynkowej

Abstract

Samorząd jako forma decentralizacji administracji publicznej wykonywany jest samodzielnie przez związki publiczno-prawne utworzone na mocy ustaw szczególnych. W tej formie obywatele sprawują administrację i mają możliwość rzeczywistego wpływania na bieg spraw publicznych. Obecność podmiotów samorządowych w wykonywaniu zadań publicznych jest cechą współczesnych ustrojów społeczno-gospodarczych opartych na zasadzie pomocniczości, przedsiębiorczości, decentralizacji i partycypacji obywatelskiej. Uczestnictwo przedsiębiorców w organizacjach samorządu zawodowego zostało uznane za źródło wiedzy o mechanizmach i stanie gospodarki oraz podstawę kształtowania rozwiązań normatywnych. Dla stosunków społeczno-gospodarczych w rolnictwie – tak historycznie, jak i obecnie – fundamentalne znaczenie przypisane zostało izbom rolniczym, uznając, że spójny rozwój rolnictwa wymaga aktywnego partnerstwa organizacji samorządu zawodowego z wyspecjalizowanymi publicznymi instytucjami i agendami rolnymi. Izby rolnicze są przez część przedstawicieli doktryny zaliczane do samorządu gospodarczego, ale często też określane są jako samorząd nietypowy, łączący cechy samorządu zawodowego i gospodarczego. W Polsce koncepcję samorządu gospodarczego rolników realizuje ustawa z dnia 14 grudnia 1995 r. o izbach rolniczych. Po upływie 25 lat obowiązywania przepisów należy podjąć próbę oceny statusu prawnego izb rolniczych, ich miejsca w strukturach administracji rolnej, znaczenia gospodarczego, społecznego i reprezentatywnego dla rolników, a także zakreślić dalszą perspektywę, która musi uwzględnić nowe okoliczności, w jakich funkcjonować będzie polskie rolnictwo.