Geograficzne wzorce wyjaśniania problemów społecznych. Założenia teoretyczno-metodologiczne

Abstract

The aim of the research is to present and explain the definitional and thematic scope of social problems and geographical patterns and to indicate the adequacy of human concepts belonging to specific explanatory patterns. The thematic scope of issues considered by geographers and included in social problems is subject to modification, while research interest groups are subject to significant changes too. Human concepts, regardless of the time of formulation, are subject to academic analysis in particular geographical patterns. Over time, individual patterns are distinguished by their co-occurrence. The variety of explanatory patterns taken into account in the study of social problems poses many difficulties related to the multitude and variety of definitions used, as well as the attributes associated with them. Empirical work never has all the features of a given pattern. Theoretical foundations can be adapted to various specific cases carried out through empirical research, and can also serve social and economic policy, including resolving contemporary demographic challenges.

Celem opracowania jest przedstawienie i wyjaśnienie zakresu definicyjnego i tematycznego problemów społecznych oraz geograficznych wzorców wyjaśniania, a także wskazanie adekwatności koncepcji człowieka przynależnych do konkretnych wzorców wyjaśniania. Zakres tematyczny zagadnień rozpatrywanych przez geografów, a wchodzących w skład problemów społecznych, ulega modyfikacjom, natomiast grupy zainteresowania badawczego nie podlegają znaczącym zmianom. Wnioski z opracowania wskazują na to, że koncepcje człowieka, bez względu na czas ich formułowania, są przedmiotem analiz naukowych w poszczególnych wzorcach wyjaśniania. Z czasem określone wzorce wyróżnia współwystępowanie. Różnorodność uwzględnianych wzorców wyjaśniania w płaszczyźnie badania problemów społecznych nastręcza wiele trudności związanych z mnogością i różnorodnością stosowanych definicji oraz przynależnych im atrybutów. Prace empiryczne nigdy nie mają wszystkich cech danego wzorca wyjaśniania. Ich ważnym elementem, istotnym w płaszczyźnie wypracowywanych rozwiązań, jest możliwość wykorzystania wzorców wyjaśniania w różnym czasie. Podstawy teoretyczne opracowania mogą zostać dopasowane do różnych szczegółowych przypadków realizowanych na drodze badań empirycznych, a także służyć polityce społecznej i gospodarczej, w tym rozwiązywaniu współczesnych wyzwań demograficznych.