dc.contributor.author | Pałucka-Czerniak, Iwona | |
dc.contributor.editor | Kowalska, Danuta | |
dc.contributor.editor | Lenartowicz-Zagrodna, Anna | |
dc.contributor.editor | Pietrzak, Magdalena | |
dc.contributor.editor | Woźniak, Ewa | |
dc.date.accessioned | 2023-05-11T13:05:42Z | |
dc.date.available | 2023-05-11T13:05:42Z | |
dc.date.issued | 2023 | |
dc.identifier.citation | Pałucka-Czerniak I., Metaforyczność paratekstu w edycji źródeł polskiego prawa w Wywodzie historyczno-krytycznym... Antoniego Zygmunta Helcla, [w:] Na szlakach dawnej i współczesnej polszczyzny. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Danucie Bieńkowskiej, D. Kowalska, A. Lenartowicz-Zagrodna, M. Pietrzak, E. Woźniak (red.), WUŁ, Łódź 2023, https://doi.org/10.18778/8331-152-4.14 | pl_PL |
dc.identifier.isbn | 978-83-8331-152-4 | |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11089/47066 | |
dc.description.abstract | The observation of scientific texts from the nineteenth century, devoted
to the history of Poland and the Polish language, presents
a tendency to use various manners of rhetorical provenance to create
a message with a specific cognitive value, persuasive power and axiological
character. Interest in this phenomenon is related to reflection
on the scientific language of history and the paradigm of cognitive objectivity
as well as the concept of linguistic distance. The use of various
figurative transformations: metaphors, metonymies, hyperbolas,
comparisons and metaphorical epithets in the works of historians in
the 19th century turns out to be particularly puzzling. The publication
of Starodawnych prawa polskiego pomników (from 1865, 1870) by Antoni
Zygmunt Helcel was used as illustrative material. The legal historian
expressed the content related to the discipline of knowledge he
practiced, the research material as well as the methods and cognitive
strategy of the researcher with suggestive, expressive tropes. They
are proof of the erudition of the author who knows how to use the
rich resource of elocutionary linguistic procedures. They also testify
to the manner of expressing content adopted in a particular communicative
community. The exploitation of tropes in a 19th-century scientific
text does not contradict the postulated logic of inference and
research intuition. As a result, an image of the 19th-century scientific
discourse in the history of law is created in which the author does
not avoid expressing his views clearly, unambiguous and expressive
criticism, pictorial presentation of concepts and problems, and metaphorical
determination of historiosophical foundations and historical
ideas. At the same time, he declares and adopts the attitude of impartiality
and objectivity. | pl_PL |
dc.language.iso | pl | pl_PL |
dc.publisher | Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego | pl_PL |
dc.relation.ispartof | Na szlakach dawnej i współczesnej polszczyzny. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Danucie Bieńkowskiej; | |
dc.rights | Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe | * |
dc.rights.uri | http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/ | * |
dc.subject | paratekst | pl_PL |
dc.subject | metafora | pl_PL |
dc.subject | polszczyzna | pl_PL |
dc.subject | historia prawa | pl_PL |
dc.subject | para-text | pl_PL |
dc.subject | metaphor | pl_PL |
dc.subject | Polish language | pl_PL |
dc.subject | history of law | pl_PL |
dc.title | Metaforyczność paratekstu w edycji źródeł polskiego prawa w Wywodzie historyczno-krytycznym… Antoniego Zygmunta Helcla | pl_PL |
dc.type | Book chapter | pl_PL |
dc.page.number | 227-245 | pl_PL |
dc.contributor.authorAffiliation | Uniwersytet Zielonogórski | pl_PL |
dc.identifier.eisbn | 978-83-8331-153-1 | |
dc.references | Helcel Z.A., 1856, Starodawne prawa polskiego pomniki poprzedzone wywodem historyczno krytycznym tak zwanego Prawodawstwa Wiślickiego Kazimiérza Wielkiego w texcie ze starych rękopism krytycznie dobranym, t. 1, nakładem księgarni Gustawa Sennewalda, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Helcel Z.A., 1870, Starodawne prawa polskiego pomniki z ksiąg rękopiśmiennych dotąd nieużytych główniej zaś z ksiąg dawnych sądowych ziemskich i grodzkich ziemi krakowskiej, t. 2, nakładem księgarni Gustawa Sennewalda, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Bieńkowska D., Umińska-Tytoń E., 2011, Indywidualne cechy stylu tekstów naukowych (na przykładzie wybranych prac Aleksandra Brücknera i Stanisława Rosponda), „Studia Językoznawcze” 10, s. 33–57. | pl_PL |
dc.references | Gajda S., 2003, Współczesna stylistyka polska, „Stylistyka” 12, s. 29–41. | pl_PL |
dc.references | Gajda S., 2013, Teoria stylu i stylistyka, w: Malinowska E., Nocoń J., Żydek-Bednarczuk U. (red.), Przewodnik po stylistyce polskiej. Style współczesnej polszczyzny, Universitas, Kraków, s. 15–33. | pl_PL |
dc.references | Korolko M., 1998, Retoryka. Przewodnik encyklopedyczny, Wiedza Powszechna, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Kozub-Ciembro W., 2008, Antoni Zygmunt Helcel — konserwatysta i konstytucjonalista, historyk państwa i prawa, „Zeszyt Naukowy” 2, s. 11–31. | pl_PL |
dc.references | Kupiszewski P., 1989, Emocjonalność w dawnych tekstach naukowych, „Poradnik Językowy” 7, s. 462–468. | pl_PL |
dc.references | Loewe I., 2007, Gatunki paratekstowe w komunikacji medialnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice. | pl_PL |
dc.references | Pałucka-Czerniak I., 2008, Zmagania z dystansem — o języku przedmów do polskich książek naukowych, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra. | pl_PL |
dc.references | Pałucka-Czerniak I., 2020a, Porządkowanie źródeł polskiego prawa a refleksja nad językiem (na materiale Akt grodzkich i ziemskich z czasów Rzeczypospolitej z archiwum bernardyńskiego we Lwowie, XIX wiek), „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica” 54, s. 123–133. | pl_PL |
dc.references | Pałucka-Czerniak I., 2020b, Sposoby wyrażania opinii o przedmiocie i stanie badań w opracowaniu naukowym z dziedziny prawa autorstwa Michała Bobrzyńskiego (XIX w.), w: Kotlarska I., Jurewicz-Nowak M., Hawrysz M. (red.), Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze 2019, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra, s. 94–105. | pl_PL |
dc.references | Piętkowa R., 2001, Paratekst w tekstach naukowych — informacja i/lub reklama, w: Witosz B. (red.), Stylistyka a pragmatyka, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s. 201–211. | pl_PL |
dc.references | Pol K., 2011, Poczet prawników polskich XIX–XX w., Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Pomorski J., 1991, Historyk i metodologia, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin. | pl_PL |
dc.references | Rejter A., 2018, Styl czy dyskurs naukowy? Perspektywa historyczna, „Forum Lingwistyczne” 5, s. 17–25. | pl_PL |
dc.references | Surman J., 2012, Uniwersytety galicyjskie w Monarchii Habsburskiej: nacjonalizacja edukacji i internacjonalizacja nauki, „Prace Komisji Historii Nauki PAU” 11, s. 39–52. | pl_PL |
dc.references | Szczaus A., 2015, Teksty naukowe i techniczne doby średniopolskiej jako źródło badań historycznojęzykowych, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” 22(42), nr 1, s. 253–268, doi: https://doi.org/10.14746/pspsj.2015.22.1.16 | pl_PL |
dc.references | Topolski J., 1982, Prawda i model w historiografii, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź. | pl_PL |
dc.references | Topolski J., 1996, Jak się pisze i rozumie historię. Tajemnice narracji historycznej, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Uruszczak W., 2016, Wydawnictwo źródłowe Starodawne Prawa Polskiego Pomniki (1856–1921), w: Górski K., Pokoj J., Szczepaniak D., Szymura Ł. (red.), Pomniki prawa na przestrzeni wieków, Księgarnia Akademicka, Kraków, s. 11–22. | pl_PL |
dc.references | Wróblewski P., 2008, Metafory stylu naukowego, w: Szczepankowska I. (red.), Styl a semantyka, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok, s. 335–343. | pl_PL |
dc.references | Ziomek J., 2000, Retoryka opisowa, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław. | pl_PL |
dc.references | Żarnecka-Biały E., 1999, Kosmiczne śnieżynki czyli udział logiki formalnej i nieformalnej w dyskursie naukowym, w: Gajda S. (red.), Dyskurs naukowy — tradycja i zmiana, Uniwersytet Opolski, Opole, s. 25–40. | pl_PL |
dc.identifier.doi | 10.18778/8331-152-4.14 | |