L'évolution de la fable en tant que structure et art littéraires

Abstract

Autor uwzględnia dwa typy bajki europejskiej: jeden zwięzły, przeważnie pisany prozą za wzorem bajek ezopowych, drugi rozwinięty, odznaczający się ozdobnym sposobem narracji, przemieszany z aforyzmami, na wzór bajek orientalnych, z którymi pisarze europejscy zapoznali się zwłaszcza za pośrednictwem niektórych przeróbek słynnej Panczatantry, jak Stephanites kai Ichnilates na wschodzie Europy lub Kalila i Dimna na Zachodzie. Rzecz znamienna, na którą do tej pory nie zwrócono uwagi: Biernat z Lublina (znał bajki orientalne) jeszcze przed La Fontaine'em pisał piękne bajki w formie małego poematu, korzystając z elementów literatury ludowej. Tej tradycji trzymali się inni pisarze, jak S. Trembecki, M. Kryłow i inni. Natomiast Lessing powrócił do krótkiej bajki ezopowej pisanej prozą. Bajki Krasickiego są zwięzłe, spointowane, lecz w sposób oryginalny, na wzór epigramatu starożytnego. Lew Tołstoj jest autorem pięknych bajek w stylu ezopowym, lecz również bajki odznaczającej się ozdobnym sposobem narracji opartej na tematach orientalnych. Czasem pisarze przekładający na swój język ojczysty klasyczne bajki tworzą w rezultacie własne oryginalne utwory — takie są bajki Adama Mickiewicza, pisarza rumuńskiego Grigore'a Alexandrescu, a zwłaszcza T. Argheziego, który niedawno wzbogacił literaturę całkowitą przeróbką La Fontaine'a... Należy dodać, że intymny nastrój bajki jest zjawiskiem zmiennym. I tak w dobie klasycyzmu bajka ma treść ironiczno-satyryczną, natomiast w okresie sentymentalizmu europejskiego często staje się elegią, jak np. u Krasickiego, W. Żukowskiego i innych.