Un ejemplo de autobiografia medieval. Las "Memorias" de Leonor López de Córdoba (1400)

Abstract

Andaluzyjska szlachecka autobiografia Leonory López de Córdoba pochodzi z roku 1400. Tekst ten, o blisko 10 stronach, jest tekstem pośrednim (vacilanta) z punktu widzenia autobiografii. Pozostając w połowie drogi między kroniką a autobiografią, czyli pomiędzy obiektywnym sprawozdaniem z faktów historycznych a subiektywnym stosowaniem punktu widzenia pierwszej osoby — to, co nazwano Pamiętnikami pewnej damy, na swój własny zasięg autobiograficzny. Pamiętniki te zostały prawdopodobnie podyktowane pisarzowi, a w diachronii gatunku znajdują się jednakowo daleko tak od typowej autobiografii średniowiecznej (św. Augustyn, Abelard), jak i od autobiografii czasów nowożytnych (Rousseau). Tę cechę charakterystyczną można dojrzeć zarówno w toku samego wypowiedzenia, jak i w elementach historyczno- „ideowych, które tworzą całość i które dają w rezultacie konkretne wyobrażenie o indywidualności ludzkiej. Opowieść osobista Leonory, obejmująca pierwsze 39 lat jej życia (1361—1400), wchodzi w skład historii ogólniejszej, jaką jest opowieść o rodzinie i jej udziale w wojnie domowej, w której zmierzyły się dwie frakcje szlachty kastylijskiej. W toku relacjonowania serii nieszczęść doznanych przez bohaterkę i jej najbliższych krewnych tekst pokazuje jawnie konkretne działanie i zasady ideowe klasy mającej obsesję na punkcie bogactwa, prestiżu i kariery społecznej. Koncepcję „ja”, które się wyłania w Pamiętnikach Leonory i które zakreśla ich horyzont autobiograficzny, stanowi włączenie indywidualności ludzkiej w szerszy zespół czynników, jakimi są rodzina, ugrupowania polityczne, pochodzenie i religia. Ale wszystkie te walory, typowe dla feudalnego świata, ukazują się już jednak w pełnej dezintegracji, w objawach ogólnego kryzysu, który dotknął Zachód chrześcijański w XIV wieku. Tekst autobiograficzny pośredni, całość ideowo kontrowersyjna — autobiografia Leonory jest tekstem w połowie drogi między dwiema epokami.