Des recherches sur l'évolution du blason au XVe siécle

Abstract

By móc odpowiedzieć na pytanie, jakie czynniki zadecydowały o niespodziewanym rozkwicie blasons w przeddzień wystąpienia Plejady, autor podejmuje ich analizę rodzajową. Wykazuje ona, że zwłaszcza blasons anatomiques du corps féminin rzadko pozostawały wierne teoretycznym założeniom gatunku, co uwidoczniało się uderzająco w ich kompozycji. Okazuje się, że gatunek ten, w założeniu mający służyć możliwie zobiektywizowanemu ujęciu pochwalnego opisu, stawał się korytem, przez które renesansowy liryzm wlewał się do francuskiej poezji. Właśnie nastręczająca się w blasons anatomiques sposobność do lirycznych wynurzeń, prowokowanych renesansowym zachwytem dla piękna ciała ludzkiego i piękna otaczającego świata, była powodem ich niespodziewanego rozbłyśnięcia. W ten sposób w dziejach kształtowania się liryzmu we francuskiej poezji renesansowej blasons anatomiques odegrały w stosunku do poetów generacji Marota taką samą rolę pobudzającą, jaką odegrał anakreontyzm w historii poetów Plejady. Wbrew opinii H. Chamard — to nie Plejada podniosła ich wartość zbliżając je do liryzmu, ale liryzm stał się ich udziałem jeszcze przed wystąpieniem Plejady. Od chwili przecież, gdy decydujący o ich istocie opis pochwalny stawać się począł jedynie pretekstem do lirycznych wynurzeń i gdy na plan dalszy zaczęły schodzić charakterystyczne dla nich chwyty formalne, jak litanijne łańcuchy opisowych inwokacyj — los ich został przesądzony. Napierającej coraz silniej rozlewności liryczno-epickiej służyć mogły lepiej inne formy poetyckie, i tym się tłumaczy swoista reinkarnacja blason w hymne-blason, sonnet-blason czy w inne formy poezji lirycznej bądź opisowej. Ale dawny blason musiał pójść w zapomnienie z natury swej istoty rodzajowej przede wszystkim, a nie tylko z powodu niechęci Plejady do poprzedniej poezji francuskiej.