La modernité: théories et pratiques (II)

Abstract

Teksty opublikowane jako druga część projektu Nowoczesność: teorie i praktyki poszerzają w sposób istotny horyzonty badawcze dotyczące problematyki nowoczesności. Chociaż każdy tekst związany jest z literaturą, specyficzne tematy wychodzą poza jej obręb lub łączą ją z filozofią lub nauką, jak np. w tekście Sorayji Tlatli, bądź tez z problematyką choroby czy obozów koncentracyjnych (Catherine Mavrikakis oraz Eric Lozowy). Zasięg krytyczny poszczególnych analiz prowadzi miedzy innymi do wniosku, że nowoczesność posiada znaczną mnogość oraz różnorodność form i treści. Ukryte jej twarze pojawiają się w studiach poświęconych takim zagadnieniom jak utopia (Jean- Francois Vallee) interkulturalność (Jose-Antonio Gimenez Mico), zagadnienie romantyzmu jako źródła nowoczesności oraz absolutu literatury (Soraya Tlatli) czy też sprawa wzoru, egzemplifikacji, która odsłania pewne obsesje tematyczno-formalne w nowoczesnej narracji, której przykładem w naszym projekcie jest Julio Cortazar (Marie-Pascale Huglo). Teksty drugiej części naszego projektu odwołują się do czegoś w rodzaju „pamięci tekstualnej” („memoria textualis"), która pozwala na głębsze i szersze zrozumienie zjawiska nowoczesności. Odwołanie się do nowych parametrów czy też kategorii krytycznych (np. względność tego co nowe, egzemplifikacyjność, oskarżająca anamneza, odsłonięcie okrucieństwa, wstyd bycia człowiekiem, uznanie tego co marginesowe oraz patologiczne, interkulturalność, solidarność ludzka), prowadzi do zrelatywizowania nowoczesności pojmowanej jako superstruktury transhistorycznej lub jako gwarancji postępu. Mimo różnic wynikających z rozmaitości danych krytycznych oraz z wizji indywidualnych poszczególnych autorów, powraca wciąż wspólne, „nowoczesne” pytanie łączące te tak różne teksty: w jaki sposób stworzyć wspólnotę, w której istoty ludzkie mogłyby żyć przyjmując jako zasadę wzajemnego zrozumienia dialogiczność w znaczeniu Bachtina, mimo przytłaczającej aury nieludzkiego okrucieństwa. To pytanie narzuca niejako konieczność ponownego przemyślenia nowoczesności, która zawiera w sobie grę perspektyw oraz fantasmagorii interpretacyjnych.