| dc.description.abstract | W artykule została podjęta próba opisu dwudziestowiecznej poezji w aspekcie
gatunkowym poprzez zintegrowanie różnych ujęć i perspektyw: tradycyjnej genologii,
intersemiotyczności, koncepcji Bachtina i kognitywizmu. Powstał „pejzaż genologiczny”
z modelem hierarchicznego stożka (zilustrowany poezją W. Szymborskiej), obrazującym
różne stopnie „ugatunkowienia” utworu w zależności od prowieniencji formy, która obejmuje:
1) repertuar gatunków literackich,
2) rozszerzenie tego repertuaru poprzez wynalazki autorskie,
3) formy przejęte ze wzorów piśmiennictwa nieartystycznego,
4) formy przejęte ze wzorców kolokwialnych oraz
5) formy odpowiadające pewnym schematom myślenia.
Odrębny problem stanowią odwołania do pozajęzykowych systemów semiotycznych
(malarstwa, muzyki). Inna próba opisu nawiązuje do „nowej genologii” E. Balcerzana,
wyróżniającej w poezji 3 gatunki: „reportaż”, „esej” i „felieton”. Jako zjawisko
znaczące w latach 90. omówiona została fala sonetomanii i sonet służący za znak tradycji
genologicznej oraz medium prowadzonej z nią gry.
Artykuł kończy refleksja o użyteczności formy i różnych powodach nawiązań
gatunkowych, o ich ubocznym charakterze oraz pozatekstowej ontologii: gatunek istnieje
przede wszystkim w kontekstach komunikacji literackiej: tradycji i konwencji, a więc -
świadomości nadawcy i odbiorcy, często pozostawiając nikłe ślady w tekście, przeważnie
w tytule, który ukierunkowuje lekturę. | pl_PL |
