| dc.description.abstract | Współczesne prace literaturoznawcze z kręgu teorii komunikacji i semiotyki kultury
pozwalają na zbudowanie typologii wyobrażeń nadawczo-odbiorczych dotyczących autora:
1) autor - „przepisywacz”, 2) autor - „zeświecczony prorok, demiurg”, 3) autor -
„prześladowany prorok, odmieniec, odszczepieniec”, 4) autor - „artysta, rzemieślnik”, 5)
autor - „trickster”, 6) autor - „osoba prywatna, nieprofesjonalista”. Pierwszy typ odpowiada
najwcześniejszemu etapowi rozwoju piśmiennictwa, trzy ostatnie - różnym okresom
wieku dwudziestego.
W rosyjskiej literaturze Ukrainy najrzadziej spotykany jest typ autora - „odmieńca”.
Reprezentują go, acz w odrębny sposób, dwaj twórcy z Kijowa: W. Makkawiejski (zm. w
1920 r.) i Ruryk Niemirowski (1923-1991). Analiza sztuki Makkawiejskiego z 1918 r.
(Pierrot - morderca) ukazuje złożoność gatunkową utworu, poziomy
gry z odbiorcą, kody ezoteryczno-mitologiczne. Cechy tekstu korespondują z legendą
biograficzną jej autora jako „dziwaka”, „odszczepieńca” oraz z teatralizacją, karnawalizacją
życia - zwłaszcza gdy chodzi o świat literacki - w Kijowie w latach 1918-1920. Ta
odpowiedniość oznacza, że Makkawiejski mógł odwołać się w swej „inności” do wąskiego
wprawdzie, ale podobnie myślącego audytorium, mógł z nim współdziałać.
Ruryk Niemirowski natomiast to „odmieniec” - indywidualista, tworzący w systemie
totalitarnym, z założenia więc bez możliwości oparcia w adresacie. Jego utwór (Pieśń trzech kwietniów. Poemat niepoprawny)
ukazał się w trzy lata po śmierci autora. Analiza słownictwa poematu, ujętego w
kilka kategorii obrazowych zgrupowanych wokół relacji: podmiot liryczny - inni
potwierdza wstępną intuicję, iż autor wpisując się w typ „odmieńca” przeciwstawia się
estetyzacji, panheroizmowi i tendencyjności sztuki państwa totalitarnego. | pl_PL |
