Odzyskanie niepodległości przez państwa bałtyckie w świetle procesu rozpadu ZSRS oraz następcze rozliczenie okresu sowieckiej okupacji. Wybrane aspekty natury prawnej i politycznej

Abstract

Przeprowadzona w niniejszym opracowaniu analiza zbudowana jest wokół następującej hipotezy badawczej – w porównaniu z innymi częściami byłego ZSRS stopień rozliczenia okresu sowieckiej dominacji na Litwie, Łotwie oraz w Estonii był zdecydowanie głębszy (choć niepełny), co wynikało przede wszystkim z przyjęcia jednoznacznego stanowiska prawnego w zakresie przebywania państw bałtyckich pod nielegalną okupacją sowiecką w latach 1940–1991 (z przerwą na lata 1941–1944, tj. okupację niemiecką) i kontynuacji podmiotowości prawnomiędzynarodowej międzywojennych niepodległych państw przez państwa bałtyckie po 1991 r. W tym celu zostaną omówione mechanizmy prawne z zakresu sprawiedliwości okresu przejściowego (transitional justice) wdrożone przez państwa bałtyckie po odzyskaniu przez nie niepodległości, a także ich polityczno-społeczna percepcja, przekładająca się na wciąż istniejące problemy związane z przepracowaniem okresu reżimu totalitarnego, panującego niemal pół wieku na terytorium Litwy, Łotwy oraz Estonii.