Економічне підґрунтя деолігархізації в Україні

Abstract

Na Ukrainie, która pozostaje na ostatnim miejscu w Europie pod względem produktu krajowego brutto (PKB), pojawiły się kontrowersje dotyczące przezwyciężenia oligarchii jako najważniejszego problemu systemowego w stosunkach gospodarczych w kraju. Właśnie z powodu monopolu struktur oligarchicznych w energetyce na Ukrainie nie jest możliwe dokończenie reformy rynku energii, kiedy interesy firm monopolistycznych są zdominowane przez interes publiczny, niszcząc ustalone fundamenty do wprowadzenia relacje rynkowe. W odróżnieniu od oligarchii w Polsce, w której bogaci Polacy albo dorobili się fortuny, albo założyli rodzinny biznes, ukraińscy oligarchowie ukształtowali się w wyniku nieudolnej prywatyzacji majątku przedsiębiorstw państwowych w najważniejszych sektorach gospodarki, w szczególności w sektorze energetycznym. Najbardziej zagrażający jest ogromny wpływ firm oligarchicznych na Ukrainie na podejmowanie decyzji państwowych, a także ciągła chęć wykorzystania możliwości budżetu państwa na ich korzyść. Oligarchiczna struktura ukraińskiej gospodarki powstała w wyniku niedociągnięć przeprowadzonej w kraju prywatyzacji, której faktycznym skutkiem było pozbawienie państwowej własności majątku przedsiębiorstw na rzecz niepaństwowego kapitału. Rząd pozostawił bez kontroli dalszy skup sprywatyzowanych przedsiębiorstw i ich udziałów, tworząc podstawy do powstania gospodarki oligarchicznej, czemu sprzyjała dość wysoka monopolizacja głównych sektorów ukraińskiej gospodarki podczas jego pobytu w Związku Radzieckim. Takie warunki początkowe uprościły tworzenie oligarchicznych korporacji jako monopolistów w niektórych sektorach gospodarki, a pomoc organów państwowych w tym procesie utorowała drogę do łatwego tworzenia pionowych kompleksów przemysłowych należących do oligarchów. W toczących się kontrowersjach dotyczących formułowania przepisów o deoligarchizacji kraju należy wziąć pod uwagę, że oprócz przezwyciężenia wpływu oligarchii na media i politykę, konieczna jest poważna reforma struktury własnościowej w najważniejszych sektory gospodarki w celu przezwyciężenia w nich monopolu i stworzenia równych warunków konkurencji między podmiotami gospodarczymi o różnych formach własności.