Verb wordbuilding in child’s speech development process

Ejsmunt‑Wieczorek, Izabela

dc.contributor.author	Ejsmunt‑Wieczorek, Izabela
dc.contributor.editor	Jaros, Irena
dc.contributor.editor	Gliwa, Renata
dc.date.accessioned	2021-10-28T06:31:14Z
dc.date.available	2021-10-28T06:31:14Z
dc.date.issued	2016
dc.identifier.citation	Ejsmunt‑Wieczorek I., Verb wordbuilding in child’s speech development process, [in:] Problemy badawcze i diagnostyczne w logopedii, Jaros I., Gliwa R. (eds.), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016, p. 47-55, DOI: 10.18778/8088-476-2.05	pl_PL
dc.identifier.isbn	978-83-8088-476-2
dc.identifier.uri	http://hdl.handle.net/11089/39628
dc.description	Przedstawione w artykule zagadnienie koresponduje tematycznie z dotychczas publikowanymi pracami, podejmującymi problem rozwoju systemu słowotwórczego u dzieci w ontogenezie mowy. Badania nad zjawiskami słowotwórczymi w mowie dziecka, szczególnie w odniesieniu do czasownika, są wciąż jeszcze konsekwentnie pomijane i zajmują nieproporcjonalnie mniej miejsca w porównaniu do innych podsystemów języka: fonologicznego, fleksyjnego czy składniowego. Jeśli podejmowane są próby charakterystyki zjawisk słowotwórczych, zwykle ograniczają się one do rzeczowników i przymiotników, a do opisu czasownika podchodzi się z reguły na zasadzie pewnych statystyk procentowych lub opisuje się tzw. akwizycję wyrazów z określonych kręgów tematycznych. Tymczasem to właśnie za pomocą środków słowotwórczych nazywamy otaczający nas świat, wyrażamy swoiste, szczegółowe sensy znaczeniowe i doprecyzowujemy nasze wypowiedzi. Głównym założeniem artykułu jest uzupełnienie istniejących prac z zakresu przyswajania systemu słowotwórczego przez dzieci w ontogenezie mowy o słowotwórstwo werbalne, a przede wszystkim ukazanie mechanizmów tworzenia czasownikowych derywatów paradygmatycznych (niedokonanych, iteratywnych oraz perfektywnych), którym dotychczas poświęcono niewiele uwagi. Pozyskany materiał językowy, pochodzący od dzieci 3,5‑letnich, rozwijających się zgodnie z normą umysłową, stał się podstawą do zaobserwowania takich zjawisk językowych w zakresie werbalnego słowotwórstwa paradygmatycznego, jak: zastępowanie ogólnopolskiego wykładnika sufiksalnego innym, np.: lecić, siedzić, uprzyć (lecieć, siedzieć, uprać), dodawanie przyrostka do form bezsufiksalnych np.: obtnąć, pojdnąć, umiejnąć (obciąć, pójść, umieć), usuwanie formantu, np.: uklęc, wybuć (uklęknąć, wybuchnąć) oraz całkowita modyfikacja zarówno tematu słowotwórczego, jak i sufiksu, np.: poszuć, zbiąć (pójść, zebrać).	pl_PL
dc.description.sponsorship	Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00.	pl_PL
dc.language.iso	en	pl_PL
dc.publisher	Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego	pl_PL
dc.relation.ispartof	Jaros I., Gliwa R. (red.), Problemy badawcze i diagnostyczne w logopedii, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016;
dc.rights	Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe	*
dc.rights.uri	http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/	*
dc.subject	child’s speech	pl_PL
dc.subject	wordbuilding	pl_PL
dc.subject	verb	pl_PL
dc.subject	dialect	pl_PL
dc.subject	mowa dziecka	pl_PL
dc.subject	słowotwórstwo	pl_PL
dc.subject	czasownik	pl_PL
dc.subject	gwara	pl_PL
dc.title	Verb wordbuilding in child’s speech development process	pl_PL
dc.title.alternative	Słowotwórstwo czasownika w rozwoju mowy dziecka	pl_PL
dc.type	Book chapter	pl_PL
dc.rights.holder	© Copyright by Authors, Łódź 2016; © Copyright for this edition by Uniwersytet Łódzki, Łódź 2016	pl_PL
dc.page.number	47-55	pl_PL
dc.contributor.authorAffiliation	Uniwersytet Łódzki, Wydział Filologiczny, Katedra Dialektologii Polskiej i Logopedii, ul. Pomorska 171/173, 90-236 Łódź	pl_PL
dc.identifier.eisbn	978-83-8088-477-9
dc.references	Aitchisson Jean, 1991, Ssak, który mówi. Wstęp do psycholingwistyki, Warszawa.	pl_PL
dc.references	Chmura‑Klekotowa Maria, 1971, Neologizmy słowotwórcze w mowie dzieci, „Prace Filologiczne”, XXI, p. 99–235.	pl_PL
dc.references	Clark Eve Vivienne, 1980, Lexical innovations: How children learn to create new words, “Papers and Reports on Child Language Development”, 18, p. 1–20.	pl_PL
dc.references	Clark Eve Vivienne, 1993, The lexicon in acquisition, Cambridge.	pl_PL
dc.references	Dejna Karol, 1981, Atlas polskich innowacji dialektalnych, Łódź.	pl_PL
dc.references	Ejsmunt‑Wieczorek Izabela, 2011, Derywaty czasownikowe w gwarach południowomazowieckich na tle odpowiedników innogwarowych, Łódź.	pl_PL
dc.references	Górnowicz Hubert, 1973–1974, Dialekt malborski, t. 2, z. 1, 2, Gdańsk.	pl_PL
dc.references	Grabias Stanisław, Kurkowski Marek (eds.), 2014, Logopedia. Teoria zaburzeń mowy, Lublin.	pl_PL
dc.references	Grzegorczykowa Renata, Laskowski Roman, Wróbel Henryk (eds.), 1998, Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, Warszawa.	pl_PL
dc.references	Janowska Aleksandra, 2007, O swoistości derywacji na tle innych sposobów nominacji, in: Aleksandra Achtelik, Jolanta Tambor (eds.), Sztuka czy rzemiosło? Nauczyć Polski i polskiego, Katowice, p. 28–34.	pl_PL
dc.references	Jaros Irena, 2016, „Trzi krziwe krziże” – cecha wymowy, błąd wymowy czy wada wymowy?, in: Danuta Pluta-Wojciechowska, Barbara Sambor (eds.) Współczesne tendencje w diagnozie i terapii logopedycznej, seria: Logopedia XXI wieku, Gdańsk [in print].	pl_PL
dc.references	Kaczmarek Leon, 1953, Kształtowanie się mowy dziecka, Poznań.	pl_PL
dc.references	Kurcz Ida, 2000, Psychologia języka i komunikacji, Warszawa.	pl_PL
dc.references	Łuczyński Edward, 2002, Fleksja języka polskiego z punktu widzenia ontogenezy mowy, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językowego”, LVIII, p. 157–165.	pl_PL
dc.references	Łuczyński Edward, 2004, Kategoria przypadka w ontogenezie języka polskiego, czyli o wchodzeniu dziecka w rzeczywistość gramatyczną, Gdańsk.	pl_PL
dc.references	Marciniak‑Firadza Renata, 2014, Diagnoza idiolektu pacjenta, czyli dlaczego logopedzie jest potrzebna wiedza o regionalnym zróżnicowaniu polszczyzny, in: Agnieszka Hamerlińska‑Latecka, Małgorzata Karwowska (eds.), Interdyscyplinarność w logopedii, Gliwice.	pl_PL
dc.references	Muzyka‑Furtak Ewa, 2010, Konstrukcje słowotwórcze w świadomości językowej dzieci niesłyszących, Lublin.	pl_PL
dc.references	Porayski‑Pomsta Józef, 2009, Zagadnienie periodyzacji rozwoju mowy dziecka, „Logopeda”, 1 (7), Warszawa, p. 7–31.	pl_PL
dc.references	Przetacznikowa Maria, 1968a, Rozwój i funkcje przymiotników w mowie dzieci do lat sześciu, in: Stefan Szuman (ed.), O rozwoju języka i myślenia dziecka, Warszawa, p. 97–147.	pl_PL
dc.references	Przetacznikowa Maria, 1968b, Rozwój struktury i funkcji zdań w mowie dziecka, in: Stefan Szuman (ed.), O rozwoju języka i myślenia dziecka, Warszawa, s. 383–629.	pl_PL
dc.references	Smoczyńska Magdalena, 1980, Badania nad rozwojem języka dziecka, Warszawa.	pl_PL
dc.references	Smoczyńska Magdalena, 1997, Przyswajanie systemu gramatycznego przez dziecko, in: Halina Mierzejewska, Maria Przybysz‑Piwkowa (eds.), Rozwój poznawczy i rozwój językowy dzieci z trudnościami w komunikacji werbalnej, Warszawa, p. 41–53.	pl_PL
dc.references	Smoczyński Paweł, 1955, Przyswajanie przez dziecko podstaw systemu językowego, Łódź–Wrocław.	pl_PL
dc.references	Szuman Stefan (ed.), 1968, O rozwoju języka i myślenia dziecka, Warszawa.	pl_PL
dc.references	Wyderka Bogusław (ed.), 2000–2012, Słownik gwar śląskich, Opole.	pl_PL
dc.references	Zarębina Maria, 1965, Kształtowanie się systemu językowego dziecka, Wrocław.	pl_PL
dc.references	Zarębina Maria, 1994, Rozwój semantyczny języka dziecka. Dyskusja nad teorią Chomskiego, Gdańsk.	pl_PL
dc.references	Zgółkowa Halina, 1987, Ilościowa charakterystyka słownictwa współczesnej polszczyzny, Poznań.	pl_PL
dc.identifier.doi	10.18778/8088-476-2.05
dc.discipline	językoznawstwo	pl_PL
dc.discipline	nauki medyczne	pl_PL
dc.discipline	pedagogika	pl_PL