Crimen laesae iustitiae. Odpowiedzialność karna sędziów i prokuratorów za zbrodnie sądowe według prawa norymberskiego, niemieckiego, austriackiego i polskiego

Abstract

Crimen laesae iustitiae – zbrodnia obrazy sprawiedliwości – to czyn sędziego, który wbrew swemu powołaniu do sprawiedliwego rozstrzygania w sprawie sądowej, wypacza prawo, przez co jego orzeczenie uwłacza swą treścią idei leżącej u podstaw każdego społeczeństwa. Pojęcie sprawiedliwości jest tak stare jak prawo stanowione po to, by dać jej wyraz, i równie stare jak rola sędziego urzeczywistniającego sprawiedliwość w wydawanych wyrokach. Zagadnienia przedstawione w tej książce mieszczą się w trójkącie pojęć: sprawiedliwość – sędzia ― prawo. Jeżeli ustanowione prawo jest w swej treści tak bardzo niesprawiedliwe, że zaprzecza podstawom człowieczeństwa, sędzia, który karze na jego podstawie i w zgodzie z nim, wypacza prawo naturalne, bez którego respektowania przez ustawodawcę prawo stanowione staje się ustawowym bezprawiem. Wypaczeniem prawa jest także naginanie przepisów ustawy przez sędziego w taki sposób, że prawo zbacza z drogi sądowego wymiaru spra¬wiedliwości, stając się narzędziem do popełnienia zbrodni sądowej. Prokurator dokonuje aktu obrazy sprawiedliwości, jeżeli wypaczając prawo, kieruje swe oskarżenie przeciwko człowiekowi, który nie popełnił przestępstwa. Juryści systemów totalitarnych, którym stawiano zarzut popełnienia zbrodni sądowych, odpowiadali niezmiennie, że stosowali wówczas obowiązujące prawo. Poszukiwanie odpowiedzi na pytanie, czy sędzia i prokurator ponoszą odpowiedzialność karną za zbrodnię obrazy sprawiedliwości i na jakiej podstawie prawnej, prowadzi do sformułowania postulatu wprowadzenia do polskiego kodeksu karnego przepisu o czynie zabronionym wypaczenia prawa i wyrządzeniu przez to poważnej szkody sprawiedliwości.