Portret nauczycieli sokołowskich szkół w latach 1944–1975 (wybrane przykłady)

Abstract

The article presents the profiles of teachers of schools in Sokołów in the years 1944–1975. This professional group was shaped by the years of the Second Polish Republic (thorough education) and the difficult time of German occupation (secret teaching). After 1944, education in Sokołów Podlaski underwent communist indoctrination. Some of the teachers found in a new situation and changed their views, for which the new authority honored their positions, for example: Stanisław Olędzki became the director of the High School. Others fought the system by telling the truth in classes with students, belonging to the Catholic Church. The exclusivity of this professional group is: social authority; civil courage in public manifesting one’s views, religions and authorities; thorough, university education; huge respect for knowledge; reliability in performing their duties; transferring national tradition to their students. The generational change of this professional group in Sokołów Podlaski took place in the 1960s. The teachers passed the moral examination, they did not betray their vocation. They raised a generation, which in a later period, took up the fight against communist ideology. They also educated many professionals and scientists from various areas of life.

Artykuł przedstawia sylwetki nauczycieli sokołowskich szkół w latach 1944–1975. Tę grupę zawodową ukształtowały lata II Rzeczypospolitej (gruntowne wykształcenie) i trudny czas okupacji niemieckiej (tajne nauczanie). Po roku 1944 oświata w Sokołowie Podlaskim została poddana indoktrynacji komunistycznej. Niektórzy nauczyciele odnaleźli się w nowej sytuacji i zmienili swoje poglądy, za co nowa władza uhonorowała ich stanowiskami pracy, np.: Stanisław Olędzki został dyrektorem Liceum Ogólnokształcącego. Inni natomiast walczyli z systemem poprzez: mówienie prawdy na zajęciach z uczniami, przynależność do Kościoła katolickiego. Elitarność tej grupy zawodowej wyznaczał: autorytet społeczny; odwaga cywilna w publicznym manifestowaniu swoich poglądów, religii, autorytetów; gruntowne, uniwersyteckie wykształcenie; ogromny szacunek do wiedzy; rzetelność w wykonywaniu swoich obowiązków; przekazywanie tradycji narodowej swoim uczniom. Zmiana pokoleniowa tej grupy zawodowej w Sokołowie Podlaskim nastąpiła w latach sześćdziesiątych XX w. Nauczyciele zdali egzamin moralny, nie sprzeniewierzyli się swemu powołaniu. Wychowali pokolenie, które w późniejszym okresie, podjęło walkę z ideologią komunistyczną. Wykształcili też wielu fachowców i naukowców z różnych dziedzin życia.