W kręgu literackich oddziaływań – inspiracje poetyckie Jana Brzechwy

Abstract

Artykuł dotyczy inspiracji poetyckich Jana Brzechwy. Autorka wskazuje trzy główne nurty inspiracji poety: poetów Młodej Polski, poezję skamandrytów oraz wiersze jego stryjecznego brata – Bolesława Leśmiana. Autorka przywołuje liczne opinie badaczy, którzy znaleźli powiązania między poezją Brzechwy a utworami autorów młodopolskich. Wskazuje podobieństwa między wierszami Brzechwy a dziełami L. Staffa, J. Kasprowicza czy K. Przerwy-Tetmajera. Ponadto rewiduje pogląd badaczy na temat łączenia nazwiska Brzechwy z poezją z kręgu Skamandra. Autorka dostrzega podobieństwa w utworach Brzechwy i poetów „wielkiej piątki”. Stwierdza jednak, że model poezji upowszechniany przez skamandrytów stał się powszechnie obowiązującym modelem wiersza polskiego. Podobieństwo można dostrzec w zafascynowaniu osobą Piłsudskiego oraz wykorzystywaniu klasycznych form wierszy – elegii, dytyrambu czy pieśni. W artykule jest ukazany także odmienny od skamandryckiego sposób obrazowania, opisywania emocji, poruszania tematów przez Jana Brzechwę. Poeta, opisując zastaną rzeczywistość, nie używa kolokwializmów czy mowy potocznej, opisuje raczej nastroje, jakie mu towarzyszą. Swoje rozważania na temat wpływu poetów Skamandra na Brzechwę autorka podsumowuje stwierdzeniem, że Brzechwa być może uległ modzie na skamandrycki model wiersza, ale próbował jednocześnie pozostać wierny poetom, których podziwiał ze względu na ich talent poetycki. I w takim samym duchu tworzył swoje wiersze.

The article concerns the poetic inspiration of Jan Brzechwa. The author points out three main trends of the poet’s inspiration: the poets of Young Poland, Skamander’s poetry, and the poems of his cousin Bolesław Leśmian. The author recalls numerous opinions of researchers who found connections between the poetry of Brzechwa and the works of the Young Poland authors. Similarities between the works of Brzechwa and L. Staff, J. Kasprowicz and K. Przerwa-Tetmajer are indicated. In addition, the author of the article revises the view of researchers on the subject of combining the name Brzechwa with poetry from the Skamander circle. He notices the similarities in the works of Brzechwa and the poems of the “Big Five”, however, he states that the model of poetry disseminated by Skamander has become a universally applicable model of the Polish poem. The similarity can be seen in the fascination with Piłsudski’s person about the use of classical forms of poems – elegy, dithyramb or song. The article also indicates a different way of imaging, describing emotions, and discussing themes by Jan Brzechwa from the Skamander. The poet, describing the existing reality, does not use colloquialisms or colloquial speech, rather describes the moods that accompany him. Author’s commentary on the influence of Skamander’s poets on Brzechwa is summarized by the statement that Brzechwa may have been fashioned on the Skamander model of the poem, but he also tried to remain faithful to the poets whom he admired because of their poetic talent. And create your poems in the same spirit.