Audyt spółdzielni mieszkaniowej – potrzeba integracji rewizji finansowej i lustracji

Abstract

Celem rozprawy było opracowanie modelu zintegrowanego audytu spółdzielni mieszkaniowej, uwzględniającego zagregowane informacje z rewizji finansowej i lustracji, zorientowane na zwiększenie wartości dla interesariuszy wewnętrznych i zewnętrznych. Do realizacji powyższego celu posłużyły następujące w rozprawie przyjęte cele cząstkowe: wykazanie specyfiki spółdzielni mieszkaniowej w świetle innych form organizacyjno-prawnych; usystematyzowanie wiedzy odnośnie rewizji finansowej i lustracji spółdzielni mieszkaniowej w Polsce; wskazanie potrzeby uzupełnień i reorientacji ujawnień informacyjnych, obowiązujących obecnie w sprawozdaniu z rewizji finansowej i protokole z lustracji; określenie zbioru zainteresowanych zintegrowanym audytem spółdzielni mieszkaniowej oraz identyfikacja czynników, mających wpływ na jego model; identyfikacja potrzeb ujawnień informacyjnych, w powiązaniu z zakresem informacji, generowanych przez obecnie obowiązujące sprawozdanie z rewizji finansowej i protokół z lustracji. Celami aplikacyjnymi było sformułowanie propozycji zmian legislacyjnych w zawodzie biegłego rewidenta oraz określenie kierunków i możliwości wykorzystania wyników rozprawy doktorskiej w praktyce polskiej spółdzielczości mieszkaniowej, dostarczając praktykom gospodarczym (ekspertom zewnętrznym zamierzającym badać spółdzielnie mieszkaniową) nową formułę audytu i jego produktu końcowego. W rozprawie doktorskiej niniejszej pracy zaprojektowano następującą hipotezę główną: zintegrowany audyt spółdzielni mieszkaniowej wymaga uwzględniania aspektów lustracyjnych, istotnych dla szerokiego grona odbiorców. Główną hipotezę rozprawy uzupełniają cztery hipotezy pomocnicze: systemowe i ogólnospołeczne uwarunkowania funkcjonowania spółdzielni mieszkaniowej determinują konstrukcję audytu jej działalności; w ramach poszerzonej rewizji finansowej uzyska się informacje wymagane przez przepisy o lustracji; model sprawozdania z zintegrowanego audytu jest dostosowany do potrzeb i wymogów interesariuszy spółdzielni mieszkaniowej; model sprawozdania z zintegrowanego audytu, obejmujący rewizję finansową i lustracje, poprawi pertynentność/relewantność informacji wygenerowanych ze sprawozdania dla wszystkich interesariuszy. Aby zweryfikować hipotezę oraz zrealizować cel rozprawy przeprowadzono weryfikację logiczną (metodą analizy dedukcyjnej, przeprowadzając pogłębione studia literatury krajowej i zagranicznej z analizą aktów prawnych) oraz weryfikację empiryczną (metodą obserwacji tj. metodą ankietową i studium przypadku w jednej mikrospółdzielni mieszkaniowej, zlokalizowanej w Polsce). W rozprawie rozpoznano charakterystykę spółdzielni mieszkaniowych; rewizję finansową i lustrację w teorii i regulacjach; produkty rewizji finansowej i lustracji; model zintegrowanego audytu spółdzielni mieszkaniowej oraz zweryfikowano możliwość implementacji zaproponowanego modelu w praktyce. Rezultatem badań przeprowadzonych w rozprawie jest pozytywna weryfikacja hipotezy głównej, w myśl której zintegrowany audyt spółdzielni mieszkaniowej wymaga uwzględnienia aspektów lustracyjnych, istotnych dla szerokiego grona odbiorców. Trzeba zaznaczyć, iż rozwiązanie jest jedynie modelowe, a każdy biegły rewident musi dostosować go do swoich potrzeb i konkretnej badanej spółdzielni mieszkaniowej. Wydaje się jednak, że przedstawiona koncepcja modelu może być uogólniona dla wszystkich krajowych spółdzielni mieszkaniowych, niezależnie od ich wielkości.