Nauka o wychowaniu w Niemczech — esej krytyczny
Streszczenie
Tekst stanowi analizę aktualnego stanu i rozwoju nauki o wychowaniu w Niemczech,
która zdaniem autora traci swą tożsamość, by zostać przejęta przez inne dyscypliny,
takie jak socjologia, czy przede wszystkim psychologia, lub też rozpada się na
subdyscypliny rezygnujące z pedagogicznego sedna nauki o wychowaniu. Przedstawia
argumenty tej tezy, odnosząc się do rozwoju pedagogiki i nauki o wychowaniu, jej
podstaw filozoficznych, w których od 1800 roku kategorią wiodącą było „Bildung”. Te
aspekty (humanistyczne) nauki o wychowaniu zostały porzucone na rzecz nowych
paradygmatów w naukach o wychowaniu rozwijanych w XX wieku. Szczególnie
chodzi tu o dominację podejść empirycznych oraz wpływ metod psychologicznych na
badania w naukach społecznych. Na tym tle autor stawia pytanie o to, jak w przyszłości
będzie wyglądał w Niemczech dyscyplinarny profil nauki o wychowaniu i pojmowanie
przez nią samej siebie. Wraz z zawieszeniem znaczenia pedagogiki humanistycznej
zarzucono także wyobrażenie, że w pedagogice mogłyby istnieć stany rzeczy dające
się ująć pojęciowo jako wychowanie, nauczanie czy kształtowanie oraz możliwość
identyfikowania ich w rzeczywistości. The essay analyses recent developments in the science of education in Germany. It
understands the situation observed today as a crisis. A long tradition of pedagogical
reflection, based on experience as well as on strong philosophical thinking, dating
back to the period of enlightenment and the classic idea of “Bildung” coined in 1800, is going to be abandoned and lost. This is also happening to the tradition
of “Geisteswissenschaftliche Pädagogik”, which has been the leading paradigm of
educational sciences in the 20th century. Instead, the empirical approach will become
dominant, obviously influenced by methods of psychological research and those of
social sciences. The new empirical approach has tremendous effects on the practice
in education and teaching: ethical orientations and reflections, understanding and
cooperation are given away, while more or less technological forms of pedagogical
treatment will flourish.
Collections