Distances et évitements : enseignants à l’épreuve de leur visibilité sur internet

Abstract

The article begins by exploring the concept of distance, particularly within the sociology of education as discussed by Émile Durkheim, Pierre Bourdieu, and François Dubet. The notion of distance is thus problematized, enabling an analysis of the strategies employed by teachers who, by having virtual profiles on social networks, protect their personal lives and visibility outside of the school environment. The article uses an online forum to gather empirical data, specifically identifying teachers who accept former students on their personal pages and those who accept current students in a restricted manner, allowing limited interaction. These individual approaches provide some evidence of the moral norms that weigh on teachers, who engage in these private spaces in a negative manner, through avoidance rituals, to maintain an idealized image of their professional role.

L’article présente, tout d’abord, un bref repérage de la notion de distance, notamment dans la sociologie de l’éducation d’Émile Durkheim, Pierre Bourdieu et François Dubet. La notion de distance est donc problématisée, permettant une analyse des stratégies des enseignants qui, en ayant des profils virtuels sur les réseaux sociaux, protègent leur vie personnelle et leur visibilité hors de l’établissement scolaire. L’article utilise un forum en ligne pour procéder à la récolte des matériaux empiriques, en identifiant particulièrement des enseignants qui acceptent, d’une part, d’anciens élèves sur leurs pages personnelles et, d’autre part, ceux qui acceptent les élèves actuels de manière paramétrée, dans une condition restreinte d’interaction. Ces modes individuels de résolution offrent quelques preuves des normes morales qui pèsent sur les enseignants, s’impliquant sur ces espaces privés sous une forme négative, par des rites d’évitement, en essayant d’assurer une image idéalisée de leur rôle professionnel.

W artykule przedstawiono w pierwszym rzędzie krótkie omówienie pojęcia „dystans”, zwłaszcza w rozumieniu socjologii wychowania Émile’a Durkheima, Pierre’a Bourdieu i François Dubeta. Problematyzacja tego pojęcia umożliwiła następnie analizę strategii podejmowanych przez posiadających wirtualne profile w sieciach społecznościowych nauczycieli w celu ochrony ich życia osobistego i aktywności pozaszkolnej. Do zebrania materiałów empirycznych wykorzystano forum internetowe, w szczególności dotyczących nauczycieli, którzy z jednej strony akceptują byłych uczniów na swoich prywatnych profilach, a z drugiej strony tych, którzy akceptują obecnych uczniów na z góry ustalonych i ograniczonych warunkach interakcji. Te indywidualne sposoby rozwiązywania problemów dostarczają pewnych dowodów na istnienie norm moralnych, które ciążą na nauczycielach aktywnych na forach społecznościowych i starających się poprzez rytuały unikania zapewnić wyidealizowany obraz swojej roli zawodowej.