Wpływ sprawności funkcjonowania pamięci roboczej na powstawanie fałszywych wspomnień

Abstract

Celem prezentowanych badań było określenie, czy sprawność funkcji pamięci roboczej jednostki (working memory, WM) wpływa na skłonność do wytwarzania fałszywych wspomnień. Do operacjonalizacji terminu „fałszywe wspomnienia” wykorzystano klasyczny paradygmat słów skojarzonych (DRM paradigm; Deese, 1959; McDermott, Roediger, 1995), którego adaptację przeprowadzono na potrzeby pracy. Funkcje WM zdefiniowano za Miyake i Shah (1999) jako: (1) przerzutność uwagi, (2) aktualizacja treści oraz (3) hamowanie reakcji. W badaniach wzięło udział 94 studentów Uniwersytetu Łódzkiego w wieku 19–26 lat (M = 20; SD = 1,735). Do pomiaru pamięci roboczej wykorzystano komputerowe zadania SWATT oraz MEMATT w opracowaniu A. Chuderskiego, a fałszywych przypomnień – prezentację list słów skojarzonych. Porównanie wyników pozwala stwierdzić, że sprawność WM istotnie wpływa na liczbę fałszywych wspomnień u osób badanych, co wyrażało się doborem adekwatnej strategii decyzyjnej. Stosowanie refleksyjnej strategii powodowało powstanie mniejszej liczby fałszywych przypomnień, ale było związane z popełnianiem większej liczby błędów ominięcia, niż w przypadku strategii impulsywnej. Otrzymane wyniki tłumaczono jako przejaw głębszego przetworzenia informacji przez osoby refleksyjne (Craik, Lockhart, 1972). Stosowanie refleksyjnej strategii interpretowano jako wyraz sprawnej polityki przydzielania zasobów przez WM (Kahneman, 1973). Udało się też zbudować model regresji, pozwalający na predykcje spadku liczby fałszywych wspomnień o 45,5% w przypadku zmiany strategii decyzyjnej z bardziej impulsywnej w kierunku bardziej refleksyjnym.

The aim of this experiment was to determine how the proficiency of working memory functions (WM) influences the tendency to create false memories. The DRM paradigm (Deese, 1959; Roediger, McDermot, 1995, adapted culturally) was used to operationalize the term “false memory”. The WM functions were defined after Miyake and Shah (1999) as (1) alternating attention, (2) content updating and (3) reaction inhibition. 94 subjects were tested (students of University of Łódź, ages 19–26 (M = 20; SD = 1,735)). SWATT and MEMATT tests were used to measure the aspects of the WM and DRM related words lists were used to test the false memories creation. The results positively verified the hypothesis, that the WM’s proficiency substantially influences the amount of false memories created, as it determined the decision making strategies. The subjects with the reflexive strategy scored less false memory markers and more omission errors than those with the impulsive strategy. This result can be explained by deeper information processing in subjects who use the reflexive decision making strategies (Craik, Lockhart, 1972). Utilizing the reflexive strategy was recognized as the correct way of redistributing the WM’s resources (Kahneman, 1973). Also a regression model was created that suggested a 45.5% drop of false memory errors if the impulsive strategy was to be replaced by a more reflexive one.