Les infortunes de la misére dans les nouvelles françaises au XVIe siécle
Streszczenie
Francuska nowelistyka XVI wieku pozostawiła rozmaite obrazy nędzy. Zależą one od
osobowości pisarza, od jego sytuacji materialnej i światopoglądu. Skrajne ubóstwo, cechujące
zdecydowaną większość społeczeństwa, wzbudza już to sympatię autora (Bonaventure Des Périers),
już to nie ukrywaną niechęć (François de Belleforest). W utworach, które wyrażają religijne
przekonania autora, ucieleśnia ono ideał pierwotnego Kościoła (np. Małgorzata z Nawarry). Obok
nędzy materialnej francuskie nowele przestawiają też obraz nędzy ludzkiej natury, czego najbardziej
sugestywną ilustracją są opowieści tragiczne z drugiej połowy wieku. Opisują one w spotęgowanej
i odrażającej postaci prowadzące do zbrodni instynkty, które zapanowały nad francuskim
społeczeństwem w czasach wojen religinych. Wreszcie pojęcie nędzy można też zastosować do
rozwoju francuskiej noweli w XVI wieku. Dowodem stopniowej emancypacji tego gatunku jest
tendencja realistyczna wraz z jej szczególną, "psychologiczną" odmianą, która dochodzi do głosu
w opowieściach tragicznych. Obraz czytelnika wpisanego w literacką wypowiedź ukazuje natomiast
pewien kryzys w rozwoju noweli. Otóż do końca pierwszej połowy stulecia obserwujemy wzrost
szacunku dla czytelnika, któremu pozostawia się coraz większą swobodę interpretacji opowiadanych
anegdot, a w drugiej jego połowie, gdy następuje nawrót do moralizatorstwa uprawianego
przez autorów średniowiecznych exemplów, tendencja ta drastycznie się załamuje.
Collections