Problemy fonetyczne Słoweńców uczących się języka polskiego

Abstract

W artykule przedstawiono zagadnienia dotyczące problemów fonetycznych, jakie napotykają słoweńscy studenci w początkowej fazie nauki języka polskiego. Przed Słoweńcami uczącymi się języka polskiego stoi szereg problemów ortofonicznych, wynikających z samego zróżnicowania polszczyzny, np. norma wzorcowa fízyka norma użytkowa fizýka czy wymowa samogłosek nosowych, np. wziął, pączek, wąs [vźoÁ, poŠček, v“ s], bezdźwięczną wymową wygłosowych spółgłosek dźwięcznych, np. obraz [obras], upodobnieniami w grupach spółgłoskowych, np. dziewczyna [Þ'efčyna], jak i różnic między językiem rodzimym, a przyswajanym, np. wymowa głosek, których nie ma w rodzimym systemie słoweńskim, np. ą, ę, ł, dwu- lub trójznaki odpowiadające jednej głosce: chłopak [χÁopak] dziadek [Þ'adek], różne oznaczanie ortofoniczne tego samego dźwięku, np. [u]: kura – góra, [χ]: hak – chodzić, [ž]: rzeka – żaba, [ć]: ciocia, ćwiczenie, miedź. Artykuł ma charakter porównawczy, a więc może być pomocny w pracy dydaktycznej polskich lektorów ze słoweńskimi studentami.

The article shows certain phonetic difficulties encountered by Slovene students during the initial stages of learning Polish. These learners face a number of pronunciation-related problems resulting from various phenomena occurring in Polish, including variation across different registers (cf. standard pronunciation fízyka ‘physics’, vernacular pronunciation fizýka), the realization of nasal vowels (cf. wziął ‘he took’, pączek ‘doughnut’, wąs ‘moustache’ [vźoÁ, poŠček, v“ s]), word-final devoicing of voiced consonants (obraz ‘picture’ [obras]), or assimilations within consonant clusters (dziewczyna ‘girl, girlfriend’ [Þ'efčyna]). Furthermore, problems arise due to the differences between the native and the target language, as e.g. in the case of Polish sounds absent from the native Slovene system, such as ą, ę, or ł, di- and trigraphs corresponding to single sounds, cf. chłopak ‘boy, boyfriend’ [χÁopak], dziadek ‘grandfather’ [Þ'adek], or various graphic representations of the same phoneme, e.g. [u]: kura ‘hen’ – góra ‘mountain, top’; [χ]: hak ‘hook’ – chodzić ‘to walk’, [ž]: rzeka ‘river’ – żaba ‘frog’, [ć]: ciocia ‘aunt’ – ćwiczenie ‘exercise’ – miedź ‘copper’. The article employs a comparative approach to the issues at hand and may therefore prove useful for teachers of Polish working with Slovene students.