| dc.description.abstract | Przyspieszona migracja z rolnictwa i ze wsi do przemysłu i
miast jest jednym z podstawowych procesów społecznych w Polsce
powojennej, a odwrotny kierunek przemieszczeń Jest nadal bardzo
słaby. Skałę, uwarunkowania i skutki tego procesu trudno oceniać
Jednoznacznie. Nasilają się jednak krytyczne opinie o niekorzystnej
preselekcji migrantów z określonych kategorii ludności. Potrzebne
są empiryczne badania skali dążeń wychodźczych ze wsi oraz
czynników sprzyjających migracji lub stabilizacji. Zagadnienia
te podjęto w badaniach ogólnopolskich w 1977 r. Struktura
naszej zbiorowości (1664 małżeństw) odpowiada według wieku, poziomu
wykształcenia i źródła utrzymania strukturze całej populacji
wiejskiej kraju.
Stwierdzona skala zamierzeń, migracyjnych jest bardzo znaczna,
a ich struktura przestrzenna, demograficzna i społeczna wydaje
się generalnie niekorzystna dla wsi. Zdecydowani migranci ("na
pewno wyprowadzą się) stanowili 7% całej zbiorowości, w tym aż
95% wybrało miasta (zwłaszcza średnie i blisko położone), a tylko
5% - wieś. Dalsze 12% całego zbioru to potencjalni migranci
("być może wyprowadzą się") dla których głównym warunkiem realizacji
zamierzeń było uzyskanie pracy lub mieszkania. Wreszcie
zdecydowani na stabilizacje (81%), wśród czynników wiążących
ich ze wsią, wymieniali głównie obiektywne składniki swojej sytuacji
życiowej (własny dom, gospodarstwo, praca), rzadziej zaś
ujawniali pozytywny stosunek do tej sytuacji (przywiązanie, zadowolenie,
przyzwyczajenie). W tej grupie 19% nie zamierzało migrować
Jedynie z braku takiej możliwości. Zatem ogólnie co piąta
rodzina planowała w ciągu kilku lat przejście ze wsi do miasta,
zas pozostanie na wsi wiązało się głównie z realistyczną oceną
sytuacji życiowej, a rzadziej było pozytywnym wyborem.
Analizy statystyczne pozwoliły ustalić zespół cech rodzin
sprzyjających migracji lub stabilizacji. Były to, poczynając od
najważniejszych: przynależność społeczno-zawodowa, własność mieszkania
(ale bez znaczenia jest jego standard, podobnie jak dochody
pieniężne), wiek, poziom wykształcenia, pochodzenie terytorialne,
region kraju (ale nie typ wioski). Znacznie silniejsze tendencje do migracji wystąpiły wśród wyżej wykwalifikowanych
pracowników umysłowych, chłopów-robotników i robotników wykwalifikowanych,
rodzin wynajmujących mieszkania, młodszych i
wyżej wykształconych, przybyłych na dany teren, na obszarach
Polski zachodniej i północnej. Natomiast orientacja stabilizacyjna
cechowała rolników indywidualnych, robotników rolnych, pracowników umysłowych o niższych kwalifikacjach i nie pracujących
zawodowo, rodziny posiadające własne mieszkania, starszych niżej
wykształconych, zamieszkujących dany teren od urodzenia. Mniejsza,
choć także istotna, okazała się rola czynników subiektywnych,
takich Jak zadowolenie z różnych składników sytuacji życiowej,
czy stereotypowe oceny wiejskiego i miejskiego środowiska.
Kryzys gospodarczy Polski w rzeczywistości znacząco zahamował
proces migracyjny, ale ostateczne badania sygnalizują utrzymywanie
się silnych dążeń wychodźczych ze wsi i wskazują na zjawisko
niejako "odłożonej migracji". | pl_PL |
