Z dziejów powieściopisarstwa okresu międzypowstaniowego - twóczość prozatorska Michała Grabowskiego.
Streszczenie
Celem rozprawy jest przedstawienie dorobku literackiego Michała Grabowskiego, krytyka znanego w kręgach konserwatywnych, związanego z koterią petersburską i kojarzonego z liberalnym stosunkiem do wschodniego zaborcy. W odróżnieniu od stanu wiedzy na temat wypowiedzi krytycznych Grabowskiego, białą plamą jest wciąż jego proza artystyczna. Zadaniem dysertacji jest, więc próba wypełnienia tej luki. Rozprawa jest próbą dookreślenia funkcji, jaką pełnił autor Literatury i krytyki w środowisku literackim. Celem nadrzędnym jest zaprezentowanie dorobku literackiego Grabowskiego w kontekście jego wypowiedzi krytycznych dotyczących powieści, jej warstwy formalnej i ideowej. Stanowi ona próbę analizy całego powieściowego dorobku krytyka, w skład którego wchodzą cztery powieści historyczne (Koliszczyzna i stepy, Stanica Hulajpolska, Tajkury, Pan Starosta Zakrzewski) i opowiadanie Zamieć w stepach oraz opublikowane na łamach prasy fragmenty trzech utworów, które nigdy nie zostały dokończone (Oblężenie Płocka 1097. Wyjątki z powieści historycznej, Złotomierz i Pan Starosta Kaniowski). Praca składa się z czterech zasadniczych części. Pierwsza z nich jest próbą rekonstrukcji biografii Grabowskiego w oparciu o jego korespondencję, wspomnienia przyjaciół, dotychczasowe ustalenia literaturoznawców oraz najnowsze ustalenia historyków. W drugiej, autor pokazuje stan badań nad jego powieściami, od recenzji krytyków rówieśnych pisarzowi, aż do na ogół drobnych uwag i wzmianek w pracach badawczych z drugiego dziesięciolecia XXI wieku. Trzecia porządkuje założenia i tezy zawarte w pracach teoretycznych Grabowskiego, w czwartej, najobszerniejszej podejmuje się analizę poszczególnych powieści i próbę ich interpretacji w kontekstach historycznych i kulturowych, omawia genezę dzieł i złożone procesy twórcze autora, który zamierzał zrealizować swój program ideologiczny w utworach sfabularyzowanych, dostosowanych do gustów i upodobań odbiorców.