Jakość i natchnienie w "Zen i sztuka obsługi motocykla. Rozprawa o wartościach" Roberta M. Pirsiga

Abstract

Artykuł omawia dywersyfikację pojęć jakości i towarzyszącej im retoryki w powieści Roberta M. Pirsiga pt. Zen i sztuka obsługi motocykla. Rozprawa o wartościach. Te pojęcia odnoszą się do różnych domen konceptualnych, tworząc tym samym zdywersyfikowane typy retoryki. Wszystkie te typy retoryki odnoszą się do odkrywania i przebudzenia jednostkowości. Ta retoryka występuje w kontekście jakości kształcenia. Musi ona, zarówna na uniwersytecie czy na motocyklu, sięgać do wszystkich możliwych poziomów Wielkiego Łańcucha Bytu, nie może adresować jedynie abstrakcji. Dywersyfikacja konceptualna oznacza zdywersyfikowanie retoryki i stylu, co może odpowiadać także różnym poziomom jakości u Pirsiga. W tym sensie jego propozycja metafizyki jakości wpisuje się w aktualne spory o kryzysie humanistyki i konieczności jej usensownienia, upraktycznienia i użycia społecznie odpowiedzialnego. Metafizyka jakości posługuje się retoryką schematów konceptualnych drogi, inkluzji i pojemnika.

The article discusses basic types of the concept of quality in the novel Zen and the Art of Motorcycle Maintenance: An Inquiry into Values by Robert M. Pirsig. These concepts refer to various conceptual domains, and thus create diversified types of rhetoric. All the types of rhetoric concern discovering and awakening individuality. The quality of education at the university or on the motorcycle has to reach all possible levels of the great chain of being, it cannot refer just to abstraction. Conceptual diversification means diversification of rhetoric and style, which may correspond to Pirsig’s various levels of quality. In this sense his metaphysics of quality fits the current disputes over the crisis of the humanities and the need to make them more reasonable, more practical and used more responsibly in social terms. Metaphysics of quality uses the rhetoric of the conceptual schema of the road, inclusion and container.