Próba ciemności. O „Uprzejmości niewidomych” Wisławy Szymborskiej. Od refleksji metapoetyckiej do antropologii

Abstract

Artykuł jest propozycją odczytania wiersza Wisławy Szymborskiej „Uprzejmość niewidomych”, z zakwestionowaniem jego pozornej oczywistości. Wskazanie na aspekty, które w tym wierszu mogą budzić zdziwienie, prowadzi do sformułowania pytań szczegółowych, na które odpowiedź odnajdywana jest w kontekście całej twórczości lirycznej Szymborskiej. W tym ujęciu problematyka wiersza wykracza poza kwestie, obecne w nim w sposób dosłowny, takie jak moc słowa poetyckiego i relacja między poetą a publicznością. Odsłania się antropologiczny wymiar refleksji, dotyczący relacji pomiędzy ludzką świadomością a światem.

This paper is a proposal to study the poem Uprzejmość niewidomych by Wisława Szymborska in order to question its apparent non-obviousness. By pointing out aspects which may cause a person to wonder the reader is led to formulating specific questions. Answers to them may be found in the context of all lyrical works by Szymborska. Problems depicted in this poem transgress literal concerns such as the power of poetry and relationships between the poet and readers. The anthropological dimension of the reflections concerning the relations between human consciousness and the world is unveiled.