Wczesnośredniowieczne cmentarzyska szkieletowe na północnym Mazowszu

Abstract

Celem dysertacji jest prezentacja wczesnośredniowiecznych cmentarzysk szkieletowych z obszaru północnego Mazowsza. W pierwszej kolejności omówione zostają zwarte zespoły pochówków, a więc cmentarzyska szkieletowe ujawnione dotąd w czasie badań archeologicznych. Celem dociekań jest podział cmentarzysk na typy, a także ich przegląd pod względem wielkości i rozplanowania. Klasyfikacja typologiczna nekropoli zostanie dokonana na podstawie dwóch uzupełniających się kryteriów. Ponieważ pojawienie się cmentarzy szkieletowych na ziemiach polskich w młodszych fazach wczesnego średniowiecza było głównie konsekwencją przyjęcia chrześcijaństwa, priorytetowy charakter ma kryterium położenia nekropoli w stosunku do ośrodków promieniowania nowej religii, a więc kościołów. W rezultacie stanowiska zostają podzielone za Heleną Zoll-Adamikową na przykościelne i pozakościelne. W dalszej kolejności analiza obejmie obiekty nien1chome występujące na interesujących nas stanowiskach, a więc groby, pochówki symboliczne, paleniska, różnego rodzaju jamy etc. Trzecią grupę zabytków archeologicznych tworzą inwentarze grobowe. Prezentacja tej obszernej ilościowo grupy źródeł wykopaliskowych obejmie dwa zasadnicze zagadnienia: (1) ogólną charakterystykę ilościowo-jakościową inwentarzy grobowych z północnego Mazowsza; (2) analizę typologiczno-formalną, połączoną z omówieniem rozmieszczenia poszczególnych składników inwentarzy w jamach grobowych. Dokonanie analizy funkcjonalnej, typologicznej, porównawczej chronologicznej stanie się podstawą interpretacji kulturowej i społecznej dostępnej aktualnie bazy źródłowej. Ostatni kluczowy problem, którego omówienie stanie się swego rodzaju ukoronowaniem całego opracowania, to porównanie wskazanych nekropoli z cmentarzyskami szkieletowymi z innych dzielnic Polski wczesnopiastowskiej oraz z krajów ościennych.