Zmiany wypełnienia bloków urbanistycznych na Starym Mieście w Kaliszu w latach 1825–2023

Abstract

The main objective of the study was to identify changes in the infilling of street blocks in the Old Town of Kalisz between 1825 and 2023 and to determine the reasons for these changes. The analysis was performed on the basis of collected cartographic materials in the form of three archival city plans covering the years 1825–1922, maps of war damage in 1914, a topographic map for 1981 and topographic data available in the BDOT10k database for 2023. The study used the city plan analysis method proposed by M.R.G. Conzen which allows changes in the infilling to be determined. The main factor that affected the sequence of phases within the Old Town of Kalisz, in terms of Conzen’s ‘burgage cycle’, was the destruction that occurred during World War I, when the city was shelled and burned by German troops. The planned reconstruction after the end of hostilities contributed to the rapid restoration of the destroyed urban fabric. Currently, there is a gradual decline in urban development in the old town area of Kalisz.

Głównym celem pracy była identyfikacja zmian w wypełnieniu bloków urbanistycznych na Starym Mieście w Kaliszu w latach 1825–2023 i określenie przyczyn tych przemian. Analiza została wykonana na podstawie zebranych materiałów kartograficznych w formie trzech archiwalnych planów miasta dla lat 1825–1922, mapy zniszczeń wojennych w 1914 r., mapy topograficznej z 1981 r. oraz danych topograficznych dostępnych w Bazie Danych Obiektów Topograficznych (BDOT10k) dla 2023 r. W badaniach wykorzystano metodę analizy planu miasta zaproponowaną przez M.R.G. Conzena, dzięki której możliwe było scharakteryzowanie zmian w wypełnieniu bloków urbanistycznych. Głównym czynnikiem mającym wpływ na przebieg faz cyklu miejskiego w obrębie Starego Miasta w Kaliszu były zniszczenia, jakie miały miejsce w czasie I wojny światowej, kiedy miasto zostało ostrzelane i spalone przez wojska niemieckie. Planowa odbudowa Kalisza po zakończeniu działań wojennych przyczyniła się do szybkiego odtworzenia zniszczonej tkanki miejskiej. Obecnie na obszarze Starego Miasta w Kaliszu następuje stopniowa recesja zabudowy.