Rola placówek PCK w rewindykacji dzieci polskich po II wojnie światowej z zachodnich stref okupowanych Niemiec (1945–1949)

Abstract

One of the very painful consequences of Nazi Germany’s policy towards occupied Poland during World War II was the plundering of children, which currently amounts to 196,2 thousand. The recovery activities undertaken by Poland can hardly be considered satisfactory. The number of recovered children is estimated at 10–16% of those abducted by the apparatus of the Nazi state. In this situation, the question should be asked about the reasons for the low effectiveness of these efforts, apart from the objective factor – the deported children often did not remember their names or other details facilitating identification, the search was affected by various organizational and personnel considerations of the Polish search apparatus. It is also necessary to consider the extent to which the efficiency of the activities of the Polish Red Cross in the western zones of occupied Germany was influenced by the fact that for the Americans, British and French, supporting for Polish activities was a function of the policy towards Warsaw and, more broadly, the policy towards the conquered Germany.

Jednym z bardzo bolesnych następstw polityki nazistowskich Niemiec wobec okupowanej Polski w czasie II wojny światowej była grabież dzieci. Współcześnie podaje się, iż była to liczba 196 200 osób. Podjęte przez Polskę działania rewindykacyjne trudno uznać za satysfakcjonujące. Liczba odzyskanych dzieci jest szacowana na 10–16% ogółu zrabowanych przez aparat nazistowskiego państwa. W tej sytuacji należy postawić pytanie o przyczyny niskiej efektywności tych starań. Na ile na tę sytuację, obok czynnika obiektywnego – wywiezione dzieci często nie pamiętały swoich nazwisk, jak i innych szczegółów ułatwiających identyfikację, rzutowały różne względy organizacyjne i kadrowe polskiego aparatu poszukiwawczego? Należy też zastanowić się, w jakim stopniu na sprawność poczynań Polskiego Czerwonego Krzyża w zachodnich strefach okupowanych Niemiec oddziaływał fakt, iż dla Amerykanów, Brytyjczyków i Francuzów ich wsparcie dla polskich działań było funkcją polityki wobec Warszawy i szerzej – polityki wobec podbitych Niemiec.