Postać kobiety-winowajczyni w świetle księgi sądowej gnieźnieńskich wikariuszy generalnych Sędka z Czechla i Jana z Brzóstkowa (1449–1453, 1455)
| dc.contributor.author | Rombek, Tomasz | |
| dc.date.accessioned | 2025-04-09T05:25:40Z | |
| dc.date.available | 2025-04-09T05:25:40Z | |
| dc.date.issued | 2024-12-30 | |
| dc.identifier.issn | 0208-6050 | |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11089/55303 | |
| dc.description.abstract | The aim of the article is to present the image of a woman as a perpetrator of a prohibitedact. The basis for the analysis is the published court book of two vicars general of the Archdiocese of Gniezno, Sędek of Czechel and Jan of Brzóstków from the years 1449–1453 and 1455. Its pages present over 500 various types of cases that were subject to the vicar’s decision. Among them, 78 concerned women as guilty of such acts as maintaining intimate relations with a priest, adultery, heresy, witchcraft, physical violence against their husbands or other people, sacrilege or infanticide. | en |
| dc.description.abstract | Celem artykułu jest przedstawienie wizerunku kobiety jako sprawczyni czynu zabronionego. Podstawą analizy jest opublikowana księga sądowa dwóch wikariuszy generalnych archidiecezji gnieźnieńskiej Sędka z Czechla i Jana z Brzóstkowa z lat 1449–1453 oraz1455 r. Na jej kartach przedstawiono ponad 500 różnego rodzaju spraw, które podlegały decyzji wikariusza. Wśród nich 78 dotyczyło kobiet jako winnych popełnienia takich czynów, jak utrzymywanie relacji intymnych z duchownym, cudzołóstwo, herezja, uprawianie czarów, przemoc fizyczna wobec męża lub innych osób, świętokradztwo czy dzieciobójstwo. | pl |
| dc.language.iso | pl | |
| dc.publisher | Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego | pl |
| dc.relation.ispartofseries | Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica;116 | pl |
| dc.rights.uri | https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0 | |
| dc.subject | women | en |
| dc.subject | culprit | en |
| dc.subject | medieval court book of Gniezno | en |
| dc.subject | Sędek of Czechel | en |
| dc.subject | John of Brzóstkowo | en |
| dc.subject | kobieta | pl |
| dc.subject | winowajczyni | pl |
| dc.subject | średniowieczna księga sądowa gnieźnieńska | pl |
| dc.subject | Sędek z Czechla | pl |
| dc.subject | Jan z Brzóstkowa | pl |
| dc.title | Postać kobiety-winowajczyni w świetle księgi sądowej gnieźnieńskich wikariuszy generalnych Sędka z Czechla i Jana z Brzóstkowa (1449–1453, 1455) | pl |
| dc.title.alternative | The Figure of a Female Culprit in the Light of the Court Book of Gniezno Vicars General Sędek of Czechel and Jan of Brzóstków (1449–1453, 1455) | en |
| dc.type | Article | |
| dc.page.number | 15-34 | |
| dc.identifier.eissn | 2450-6990 | |
| dc.references | Kozak A., Księga sądowa gnieźnieńskich wikariuszy generalnych Sędka z Czechla i Jana Brzóstkowa (1449–1453, 1455). Studium źródłoznawcze i edycja krytyczna, Poznań 2023. https://doi.org/10.56091/AKFJ | pl |
| dc.references | Biniaś-Szkopek M., Analiza małżeńskich sporów sądowych zanotowanych w najstarszej księdze poznańskiego konsystorza, [w:] Stilo et animo. Prace historyczne ofiarowane prof. Tomaszowi Jasińskiemu w 65. rocznicę urodzin, red. M. Dorna, M. Matla, M. Sosnowski, E. Syska, Poznań 2016, s. 257–270. | pl |
| dc.references | Biniaś-Szkopek M., Kobiety, mężczyźni i małżeństwo w najstarszych księgach konsystorskich poznańskich, [w:] Kobieta i mężczyzna. Jedna przestrzeń – dwa światy, red. B. Popiołek, A. Chłosta-Sikorska, M. Gadocha, Kraków 2015, s. 27–36. | pl |
| dc.references | Biniaś-Szkopek M., Małżeńska przeszkoda impotencji i oziębłości płciowej w świetle akt poznańskiego konsystorza z XV wieku, „Kwartalnik Historyczny” 2019, t. CXXVI, z. 2, s. 253–281. https://doi.org/10.12775/KH.2019.126.2.02 | pl |
| dc.references | Biniaś-Szkopek M., Małżonkowie przed sądem biskupiego oficjała poznańskiego w pierwszej ćwierci XV wieku, Poznań 2018. | pl |
| dc.references | Biniaś-Szkopek M., Oficjalat wobec konfliktów małżeńskich w okresie sporu o sukcesję diecezjipoznańskiej (1426–1428), „Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego nowej serii”2022, t. XXI(XXXII), s. 11–24. | pl |
| dc.references | Biniaś-Szkopek M., Proles illegitima? Postępowanie wobec dzieci w praktyce sądu poznańskiego oficjała biskupiego w średniowieczu, „Średniowiecze Polskie i Powszechne” 2021, t. XIII(XVII), s. 182–219. https://doi.org/10.31261/SPiP.2021.17.09 | pl |
| dc.references | Biniaś-Szkopek M., „Pulcre et leviter”? O przemocy wobec żon i o próbach jej ograniczania w kościelnych źródłach sądowych XV w., „Przegląd Historyczny” 2020, t. CXI, z. 3, s. 485–514. https://doi.org/10.36693/202003p.485-514 | pl |
| dc.references | Biniaś-Szkopek M., Zhańbione kobiety i utracone dziewictwo przed sądem poznańskiego oficjała u progu XV wieku, [w:] Kultura dziewictwa, red. A. Gajewska, M. Michalska, Poznań 2020, s. 165–177. | pl |
| dc.references | Bracha K., Difficult Unions: Marital Cases Before the Consistorial Court of Poznań at the Beginning of the Fifteenth Century, „Kwartalnik Historyczny” 2021, t. CXXVIII, z. 5, s. 199–221. https://doi.org/10.12775/KH.2021.128.SI.1.07 | pl |
| dc.references | Brzeziński W., Historii małżeńskich kilka z piętnastowiecznych wielkopolskich kościelnych akt sądowych, [w:] Domus et Familia. Ideały i realia życia rodzinnego, red. I. Błaszczyk, J. Jundziłł, Bydgoszcz 2000, s. 85–92. | pl |
| dc.references | Czyżak M., „Christi nomine invocato pro tribunali sedentes et ipsum solum pre oculis habentes”. Sprawy duchownych gnieźnieńskich o życie w konkubinacie w świetle księgi wikariusza generalnego gnieźnieńskiego Sędziwoja z Czechla (1449–1453), [w:] Ecclesia, regnum, fontes. Studia z dziejów średniowiecza. Prace ofiarowane Profesor Marii Koczerskiej, red. R. Michałowski et al., Warszawa 2014, s. 128–137. | pl |
| dc.references | Czyżak M., Kapituła katedralna gnieźnieńska w świetle metryki z lat 1408–1448, Poznań 2003. | pl |
| dc.references | Delimata M., „Mulieres suspectae” – przypadki niewiernych żon w aktach sądów kościelnych, „Acta Universitatis Wratislaviensis” 2008, t. CLXXVII, s. 287–292. | pl |
| dc.references | Delimata M., Wiarołomni mężowie przed polskimi sądami kościelnymi, „Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce” 2005, t. CIV, s. 247–258. https://doi.org/10.52204/np.2005.104.247-258 | pl |
| dc.references | Flaga J., Sprawy i ludzie sądzeni w konsystorzu lubelskim w latach 1452–1466, [w:] Historia et ius. Księga pamiątkowa ku czci księdza profesora Henryka Karbownika, red. A. Dębiński, G. Górki, Lublin 1998, s. 43–52. | pl |
| dc.references | Gąsiorowski A., Skierska I., Średniowieczni oficjałowie gnieźnieńscy, „Roczniki Historyczne” 1995, t. LXI, s. 37–86. | pl |
| dc.references | Hemperek P., Sprawy małżeńskie w oficjalacie okręgowym w Lublinie w XV w., „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 1970, t. XVII, z. 5, s. 27–44. | pl |
| dc.references | Kardyś P., Mieszkańcy Wiślicy w księgach oficjalatu wiślickiego końca XV – pierwszej połowy XVI w., „Przegląd Historyczny” 2002, t. XCIII, nr 2, s. 197–210. | pl |
| dc.references | Kołacz-Chmiel M., „Mulier honesta et laboriosa”. Kobieta w rodzinie chłopskiej późnośredniowiecznej Małopolski, Lublin 2018. | pl |
| dc.references | Kołacz-Chmiel M., Nieletni pochodzenia chłopskiego w praktyce sądów kościelnych w późnośredniowiecznej Małopolsce, [w:] Dzieciństwo i starość w ujęciu historyków, red. A. Obara-Pawłowska, M. Kołacz-Chmiel, Lublin 2016, s. 207–226. | pl |
| dc.references | Kołacz-Chmiel M., W konflikcie z prawem i obyczajem. Przestępczość kobiet chłopskich w świetle późnośredniowiecznych i wczesnonowożytnych źródeł sądowych z obszaru Małopolski, „Średniowiecze Polskie i Powszechne” 2019, t. XI(XV), s. 146–182. https://doi.org/10.31261/SPiP.2019.15.07 | pl |
| dc.references | Kowalczyk M., Jakub Parkosz z Żórawicy. Przyczynek do życiorysu, [w:] Cracovia, Polonia, Europa. Studia z dziejów średniowiecza ofiarowane Jerzemu Wyrozumskiemu w sześćdziesiątą piątą rocznicę urodzin i czterdziestolecie pracy naukowej, red. W. Bukowski [et al.], Kraków 1995, s. 81–92. | pl |
| dc.references | Kozak A., Kilka scen z życia późnośredniowiecznego miasta. Pleszewianie przed sądem konsystorskim kaliskim w latach 1480–1486, „Rocznik Pleszewski” 2014, s. 234–255. | pl |
| dc.references | Kozak A., Łukaszewski J., Osieczna i jej mieszkańcy w świetle najstarszych ksiąg konsystorza poznańskiego (1404–1425), „Rocznik Leszczyński” 2015, t. XV, s. 53–67. | pl |
| dc.references | Książkiewicz A., Sprawy małżeńskie w konsystorzu lwowskim w późnym średniowieczu, „Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce” 2008, t. CIX, s. 287–302. https://doi.org/10.52204/np.2008.109.287-302 | pl |
| dc.references | Rutkowska G., Itinerarium króla Kazimierza Jagiellończyka 1440–1492, Warszawa 2014. | pl |
| dc.references | Skierska I., Źródła do badania praktyk religijnych w średniowiecznej Polsce: akta sądów kościelnych i kapituł, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 2007, t. LXXXVII,s. 175–195. https://doi.org/10.31743/abmk.10099 | pl |
| dc.references | Szelińska W., Mikołaj z Kalisza (zm. ok. 1472), [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXI, Wrocław 1976, s. 112–113. | pl |
| dc.references | Szymczakowa A., Obrazki z życia małżeńskiego (i nie tylko) w Polsce centralnej w średniowieczu, [w:] Rycerze, wędrowcy, kacerze. Studia z historii średniowiecznej i wczesnonowożytnej Europy Środkowej, red. B. Wojciechowska, W. Kowalski, Kielce 2013, s. 347–355. | pl |
| dc.references | Szymczakowa A., Panny, mężatki i wdowy przed sądami ziemskimi i grodzkimi w Sieradzkiem w XV wieku, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2002, t. VII, s. 81–99. https://doi.org/10.18778/7171-529-3.06 | pl |
| dc.references | Trawka R., Skarb i dziewczyna. O fortunie kasztelana halickiego Mikołaja Gołogórskiego i jego córki Elżbiety, „Przegląd Historyczny” 2022, t. CXIII, z. 3, s. 391–433. https://doi.org/10.36693/202203p.391-434 | pl |
| dc.references | Wojciechowska B., Divortium – późnośredniowieczne przypadki z konsystorza gnieźnieńskiego, [w:] Ecclesia, regnum, fontes. Studia z dziejów średniowiecza. Prace ofiarowane Profesor Marii Koczerskiej, red. R. Michałowski et al., Warszawa 2014, s. 567–573. | pl |
| dc.references | Wojciechowska B., Księgi konsystorza gnieźnieńskiego i praskiego. Kategorie spraw i formularz. (Przyczynek do sądownictwa kościelnego w Polsce i Czechach późnego średniowiecza), [w:] Piśmiennictwo Czech i Polski w średniowieczu i we wczesnej epoce nowożytnej, red. A. Barciak, W. Iwańczak, Katowice 2006, s. 191–206. | pl |
| dc.contributor.authorEmail | rombek03@gmail.com | |
| dc.identifier.doi | 10.18778/0208-6050.116.02 |
Pliki tej pozycji
Pozycja umieszczona jest w następujących kolekcjach
Poza zaznaczonymi wyjątkami, licencja tej pozycji opisana jest jako https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0