Metodologiczna refleksja nad badaniami pamięci zbiorowej. Próba wstępnego ujęcia problemu na przykładzie rozważań Jeffreya Olicka, Wulfa Kansteinera oraz Alona Confino.

Abstract

Metodologiczna refleksja jest wskazana przy prowadzeniu większości badań socjologicznych. W szczególności w tych przypadkach, kiedy zakres problemów stanowiących przedmiot analizy niesie ze sobą określone wątpliwości – czy to w stosunku do natury badanego zjawiska, czy sposobów dotarcia do niego, czy też wyciągania wniosków wykraczających poza zakres materiału empirycznego. Wydaje się, iż subdyscyplina socjologii zajmująca się pamięcią zbiorową nie może sobie pozwolić na brak takiej refleksji. W niniejszym artykule zaprezentowane zostaną wstępne refleksje odnośnie do metodologicznych problemów badań nad pamięcią zbiorową, w oparciu o rozważania Jeffreya Olicka, Wulfa Kansteinera i Alona Confino. Podążając za ich myślą, w artykule pojawiają się dywagacje na temat kondycji subdyscypliny (przez jednego z autorów nazywanej socjologią retrospekcji), naturą i sposobami określenia zjawiska będącego jej przedmiotem, indywidualistycznym i kolektywistycznym ujęciom pamięci zbiorowej, a także próbom jej procesualnego skonceptualizowania. Pojawiają się także różne propozycje poradzenia sobie z tą skomplikowaną i niejednorodną materią, jaką jest zbiorowe upamiętnienie przeszłości.