dc.contributor.author | Zdaniewicz, Radosław | |
dc.date.accessioned | 2025-01-07T13:46:18Z | |
dc.date.available | 2025-01-07T13:46:18Z | |
dc.date.issued | 2024-08-19 | |
dc.identifier.issn | 0208-6034 | |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11089/54102 | |
dc.description.abstract | In 2022, verification archaeological research was carried out in Rudziniec in Upper Silesia, the aim of which was to confirm the existence of relics of a late medieval manor house on a mound in the village. As a result, it was established that within the mound being the subject of the research there are remains of a brick manor building, most likely erected in the second half of the 16th century or in the first half of the 17th century on the site of an older manor complex. In the basement of the manor house, in addition to fragments of pottery and other utilitarian items, the remains of stove tiles with late Gothic and Renaissance features were also discovered, which may indicate that elements of an older stove were used to construct the interior furnishings of a newer, fully modern building. The article considers potential reasons that could have led to such secondary use of parts of the heating device. Perhaps the installation of an old stove could be evidence of cultivating family or place traditions. Potentially, the reason could also be financial considerations or the non-conformist approach to life of the inhabitants of the modern manor house. | en |
dc.description.abstract | W 2022 r. przeprowadzono weryfikacyjne badania archeologiczne w Rudzińcu na Górnym Śląsku, których celem było potwierdzenie istnienia we wsi reliktów dworu na kopcu z późnego średniowiecza. W wyniku badań archeologicznych ustalono, że w obrębie kopca będącego przedmiotem badań zachowały się pozostałości murowanego budynku dworskiego, wzniesionego najpewniej u schyłku XVI lub w pierwszej połowie XVII w. na miejscu starszego założenia dworskiego. W wypełnisku odkrytej piwnicy dworu odkryto również pozostałości kafli piecowych o cechach późnogotyckich i renesansowych, które świadczyć mogą o użyciu elementów starszego pieca do wyposażenia wnętrza nowszego, w pełni nowożytnego budynku. W artykule rozważane są potencjalne powody, które mogły doprowadzić do takiego wtórnego wykorzystania części urządzenia grzewczego. | pl |
dc.language.iso | pl | |
dc.publisher | Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego | pl |
dc.relation.ispartofseries | Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica;39 | pl |
dc.rights.uri | https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0 | |
dc.subject | Upper Silesia | en |
dc.subject | Rudziniec | en |
dc.subject | manor haou on the mound | en |
dc.subject | motte | en |
dc.subject | stove tiles | en |
dc.subject | late medieval times | en |
dc.subject | early modern times | en |
dc.subject | Górny Śląsk | pl |
dc.subject | Rudziniec | pl |
dc.subject | dwór na kopcu | pl |
dc.subject | kafle piecowe | pl |
dc.subject | późne średniowiecze | pl |
dc.subject | okres wczesnonowożytny | pl |
dc.title | Przejaw tradycji, nonkonformizmu czy kalkulacji? O reliktach pieca z dworu na kopcu w Rudzińcu | pl |
dc.title.alternative | A Manifestation of Tradition, Nonconformity or Calculation? About the Relics of the Stove from the Manor House in Rudziniec | en |
dc.type | Article | |
dc.page.number | 45-61 | |
dc.contributor.authorAffiliation | Uniwersytet Łódzki, Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych | pl |
dc.identifier.eissn | 2449-8300 | |
dc.references | Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis (1889), wyd. H. Markgraf, J.W. Schulte, J. Max & Comp., Breslau (Codex Diplomaticus Silesiae, 14). | pl |
dc.references | Konieczny A. (2023), Ekspertyza dendrochronologiczna. Rudziniec, pow. gliwicki. Kościół pw. św. Michała Archanioła, Archiwum WUOZ w Katowicach. | pl |
dc.references | Bogucka M. (2011), Z dziejów stosunków polsko-holenderskich w XVI–XVII wieku, „Czasy Nowożytne”, 24, s. 61–75. | pl |
dc.references | Boguwolski R., Kola A., Wilke G. (2005), Plemięta. Wieżowa siedziba rycerska z XIV–XV wieku w ziemi chełmińskiej Plement. Ein Rittersitz auf einem Turmhugel des 14./15. jahrhunderts im Klumerland, Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu, Grudziądz. | pl |
dc.references | Dąbrowska M. (2014), Piec jako nośnik idei?, „Archaeologia Historica Polona”, 21, s. 209–238, https://doi.org/10.12775/AHP.2013.010 | pl |
dc.references | Dąbrowska M., Nocuń P., Tarasiński A. (2005), Kafle z zamku Chudów. Katalog wystawy, Fundacja Zamek Chudów, Chudów. | pl |
dc.references | Dubiel L. (1971), Zabytkowe i współczesne budownictwo chłopskie na wsi gliwickiej, Muzeum w Gliwicach, Gliwice. | pl |
dc.references | Dymek K. (1995), Średniowieczne i renesansowe kafle śląskie, Uniwersytet Wrocławski. Centrum Badań Śląskoznawczych i Bohemistycznych, Wrocław. | pl |
dc.references | Fiori J. (2003), Rycerze i rycerstwo w średniowieczu, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań. | pl |
dc.references | Friedensburg F., Sager H. (1901), Schlchlesiens Münzen und Medaillen der neueren Zeit im Auftrage des Vereins für das Museum Schlesischer Altertümer, Vereins für das Museum Schlesischer Altertümeresiens Münzen und Medaillen der neueren Zeit im Auftr. d. Vereins f. d. Museum schles. Altertümer, Breslau. | pl |
dc.references | Gerlich M.G., Gerlich M.A. (2012), „Pamiątki domowe” jako artefakty tradycji rodzinnej i górnośląskiej tożsamości regionalnej, „Szkice Archiwalno-Historyczne”, 9, s. 11–26. | pl |
dc.references | Głosek M. (1985), Militaria z grodziska w Plemiętach. Broń sieczna, drzewcowa i obuchowa, [w:] A. Nadolski (red.), Plemięta. Średniowieczny gródek ziemi chełmińskiej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Poznań–Toruń (Prace Archeologiczne – Towarzystwo Naukowe w Toruniu, 7), s. 99–106. | pl |
dc.references | Greiner P. (2011), Historia gospodarcza Górnego Śląska (XVI–XIX w.), [w:] J. Bahlcke, D. Gawrecki, R. Kaczmarek (red.), Historia Górnego Śląska. Polityka, gospodarka i kultura europejskiego regionu, Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej; Muzeum Śląskie; Frodo Sp.j., Gliwice–Katowice–Bytom, s. 309–340. | pl |
dc.references | Jawor-Baranowska J. (2010), Pierwotna lokalizacja Rudzińca: głos w dyskusji, „Rocznik Muzeum w Gliwicach”, 22, s. 13–28. | pl |
dc.references | Jawor-Baranowska J. (2013), Właściciele pałacu i dóbr Rudzinieckich w latach 1556–1945, „Rocznik Muzeum w Gliwicach”, 24, s. 65–98. | pl |
dc.references | Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. VI, Województwo katowickie, z. 5, Powiat gliwicki, oprac. E. Dwornik-Gutowska, M. Gutowski, K. Kutrzebianka, red. I. Rejduch-Samkowa, J. Samek, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Dział Inwentaryzacji Zabytków; Wojewódzki Konserwator Zabytków, Warszawa–Katowice 1966. | pl |
dc.references | Kawka W., Zaręba P. (2022), Arcyksiążę (ponownie) odkryty. Nowożytny kafel figuralny z Zabrza-Rokitnicy, „Rocznik Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu. Archeologia”, 23, s. 293–317. | pl |
dc.references | Kotowicz-Borowy I. (2012), Znaczenie tradycji etosu szlacheckiego w poczuciu tożsamości grupowej i narodowej na dawnych pograniczach Rzeczypospolitej, „Pogranicze. Studia Społeczne”, 20, s. 33–59, https://doi.org/10.15290/pss.2012.19.03 | pl |
dc.references | Kozina I. (2001), Pałace i zamki na pruskim Górnym Śląsku w latach 1850–1914, Muzeum Śląskie, Katowice. | pl |
dc.references | Marciniak-Kajzer A. (2011), Średniowieczny dwór rycerski w Polsce. Wizerunek archeologiczny, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, https://doi.org/10.18778/7525-543-0 | pl |
dc.references | Markgraf H. (1892), Die Rechnung über Peterspfennig im Archidiakonat Oppeln 1447, J. Max, Breslau 1892. | pl |
dc.references | Ossowska M. (2000), Ethos rycerski i jego odmiany, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. | pl |
dc.references | Richins M.L. (1994), Valuing Things: The Public and Private Meanings of Possessions, „Journal of Consumer Research”, 21(3), s. 504–521, https://doi.org/10.1086/209414 | pl |
dc.references | Sękowski R. (2008), Herbarz Szlachty Śląskiej. Informator genealogiczno-heraldyczny, t. VI, Fundacja Zamek Chudów, Chudów. | pl |
dc.references | Siemko P. (2002), Początki parafii w Łabędach na tle dziejów regionu, „Rocznik Muzeum w Gliwicach”, 17, s. 67–92. | pl |
dc.references | Szewczyk J. (2011), Piec i komin w tradycyjnym budownictwie ludowym Podlasia, Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej, Białystok (Rozprawy Naukowe, 209). | pl |
dc.references | Szewczyk J. (2012), Piece wschodniej Europy jako fenomen architektoniczny i kulturowy na podstawie dawnej literatury anglojęzycznej, Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej, Białystok (Rozprawy Naukowe, Biblioteka Architektury i Urbanistyki, 221). | pl |
dc.references | Śnieżko D. (2024), Zegarek pamiątkowy i jego literackie ujęcia, „Roczniki Humanistyczne”, 72(1), s. 135–153, https://doi.org/10.18290/rh24721.9 | pl |
dc.references | Wawrzyniak P. (2003), Kafle piecowe z zbiorach byłej Pracowni Naukowo-Badawczej PKZ Sp. z o.o. w Poznaniu, Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich Oddział w Poznaniu, Poznań (Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne, 6), s. 189–217. | pl |
dc.references | Witwicki W. (1948), Sprężyny działania ludzkiego, Czytelnik, Łódź 1948 (Wiadomości z Psychologii, 5). | pl |
dc.references | Woźny M. (2020), Rycerstwo opolskie do połowy XV wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Katowice. | pl |
dc.references | Zdaniewicz R., Michnik, M. (2022), Archaeological Survey of the Relics of Early Modern Manor Complexes in Kozłów, in the Region of Upper Silesia, „Fasciculi Archaeologiae Historicae”, 35, s. 71–91, https://doi.org/10.23858/FAH35.2022.006 | pl |
dc.contributor.authorEmail | radoslaw.zdaniewicz@edu.uni.lodz.pl | |
dc.identifier.doi | 10.18778/0208-6034.39.03 | |