Internetowe archiwa prasy – prawne aspekty zarządzania informacją dotyczącą przeszłości jednostki w świetle standardów ochrony praw człowieka

Abstract

Postęp technologiczny spowodował, że katalog przypisanych prasie zadań społecznych uległ rozszerzeniu o dodatkowy element – utrzymywanie archiwów internetowych, które – w przeciwieństwie do tradycyjnych zbiorów papierowych o ograniczonej dostępności – umożliwiły powszechne i szybkie dotarcie do informacji publikowanych w przeszłości na łamach danego medium. Konsekwencją jest znacznie silniejszy potencjał oddziaływania tych zasobów na sferę praw podstawowych. Z jednej strony, internetowe archiwa prasy mają istotne znaczenie w kontekście swobody wypowiedzi, przede wszystkim z uwagi na bezprecedensowe zwiększenie możliwości dostępu do informacji oraz ich rozpowszechniania. Z drugiej strony powszechna i długotrwała dostępność informacji z przeszłości w internetowych archiwach prasy może wywoływać negatywne konsekwencje w sferze ochrony życia prywatnego jednostki oraz ochrony jej danych osobowych. Głównym wyzwaniem badawczym podjętym w niniejszej pracy jest próba wskazania rozwiązań prawnych, które – uwzględniając specyfikę obiegu informacji w przestrzeni wirtualnej – przyczynią się do stworzenia mechanizmów zrównoważonego zarządzania nią w internetowych archiwach prasy, z zachowaniem właściwego balansu pomiędzy ochroną kolidujących ze sobą wartości. W szczególności rozprawa obejmuje analizę: a) sposobu kształtowania się internetowych archiwów prasowych i kanałów dostępu do nich oraz ich współczesnych funkcji; b) bieżącej praktyki zarządzania internetowymi archiwami przez wydawców prasy (w tym skali oraz sposobów ingerencji redakcyjnej w integralność tych zasobów); c) standardów prawnych dotyczących zarządzania informacją w internetowych archiwach prasy, jakie zostały dotychczas wypracowane w ramach europejskiego systemu ochrony praw człowieka (w tym sytuacji, w jakich z punktu widzenia tych standardów, możliwa jest ingerencja w integralność tych zasobów i w jakiej formie może ona nastąpić) oraz kierunku, w jakim powinien nastąpić rozwój ww. standardów.

Technological progress has meant that the catalogue of social tasks assigned to the press has been expanded to include an additional element: maintaining online archives, which – unlike previously existing paper collections with limited availability – enabled widespread, long-term and quick access to journalistic information published in the past. This shift has created a great opportunity for both for media organizations and media consumers as online press archives bring a significant contribution to the contemporary process of storing and sharing news, information and knowledge. At the same time, the wide accessibility of online press archives may be a “curse” for those who have been the subject of news which they find inaccurate, defamatory, outdated, irrelevant or disclosing sensitive facts about their lives, forcing them to keep confronting with the burdensome past and potentially undermining future opportunities. As consequence, online press archives have much more significant impact on fundamental rights and freedoms than press archives stored in a traditional form. Taking into consideration the specificity of information circulation in the digital space and discussing both the arguments in favour of preserving integrity of online press archives, as well as arguments supporting “the right to be forgotten” in those collections, the thesis attempts to contribute to developing legal standards allowing for sustainable management of those resources, while maintaining appropriate balance between the protection of conflicting values, such as in particular freedom of expression and the right to privacy, as well as protection of personal data.