Marszałek Sejmu – strażnik spokoju, porządku i powagi

Abstract

Jednoosobowym, umocowanym konstytucyjnie, kierowniczym organem Sejmu jest Marszałek Sejmu. Ustrojodawca wskazał w art. 110 ust. 2 ustawy zasadniczej1 trzy podstawowe sfery aktywności Marszałka Sejmu: przewodniczenie obradom Sejmu, reprezentowanie Sejmu na zewnątrz, strzeżenie praw Sejmu. Jak stwierdzają przedstawiciele doktryny prawa konstytucyjnego, konstytucyjna regulacja może stanowić samodzielną podstawę podejmowania przez Marszałka działań skierowanych na zapewnienie spokoju i porządku, jednakże wobec ujęcia jej w dosyć ogólny sposób, znalazła ona rozwinięcie w przepisach regulaminu Sejmu. Jako kierowniczy organ Sejmu Marszałek jest odpowiedzialny za organizację prac izby, do niego należy też przewodniczenie posiedzeniom Sejmu. Spektrum podejmowanych w tym zakresie działań jest niezwykle szerokie, obejmuje zarówno kompetencje dotyczące nadawania biegu różnym inicjatywom poselskim, czuwania nad terminowością prac Sejmu, ale równie ważne są te związane z utrzymywaniem porządku i zachowaniem spokoju w trakcie prac izby oraz jej organów Nie ulega wątpliwości, że efektywność prac Sejmu w dużym stopniu uzależniona jest od atmosfery, w jakiej prowadzone są obrady. Ale nie ulega też wątpliwości, że organ przedstawicielski jest swoistym tyglem, w którym poglądy, argumenty, stanowiska przedstawiane są w bardzo ekspresyjny sposób, często wykraczający poza ramy „normalnej” debaty. Dlatego istnienie procedur pozwalających zapanować nad emocjami występującymi po stronie parlamentarzystów jest w pełni uzasadnione, ale w żadnym stopniu ich stosowanie nie powinno prowadzić do nieuzasadnionego wpływania na sposób realizacji mandatu poselskiego i ograniczania swobody wypowiedzi. Niemniej praktyka ostatnich dwóch kadencji Sejmu odkryła wiele słabości, jakie przy okazji przedmiotowych procedur występują. Brak dookreśloności materialnych podstaw zastosowania instrumentów „porządkowych” czy „dyscyplinujących” otwiera pole do instrumentalnego ich wykorzystania i de facto ograniczania uprawnień poselskich. Można zatem skonstatować, że Marszałek Sejmu, stojąc na straży spokoju, porządku i powagi Sejmu, sam również powinien być „siłą spokoju” i reagować jedynie w przypadkach obiektywnie wymagających reakcji.