Artykuł 217 Konstytucji RP a konstrukcja podatku

Abstract

Artykuł 217 Konstytucji RP wymaga, by nakładanie podatków i innych danin publicznych następowało w drodze ustawy. Przepis ten wskazuje również szereg elementów konstrukcji podatku, które winny się znaleźć w ustawie (podmioty, przedmioty opodatkowania, stawki, kategorie podmiotów zwolnionych od podatków). W ustawie winny być także określone zasady przyznawania ulg i umorzeń. Ulgi są niesamoistnymi elementami konstrukcji podatku, zaś umorzenia nie są elementami konstrukcji podatku, lecz należą do ulg w zapłacie podatku (w spłacie zobowiązań podatkowych). Artykuł 217 nie określa wszystkich istotnych elementów konstrukcji podatku. Niestety nie wskazują na to wyraźnie sformułowania tego przepisu i jest to na pewno jego wada powodująca kłopoty interpretacyjne. Nie ulega wątpliwości, że wszystkie istotne elementy konstrukcji podatku winny się znaleźć w ustawie podatkowej, po to, by można było uznać, że nałożenie podatku nastąpiło w drodze ustawy, a tym samym, by został spełniony obowiązek ustawodawcy wynikający z pierwszej części art. 217. Wtedy wysokość podatku da się obliczyć na podstawie ustawy i podatnik będzie mógł korzystać ze swego fundamentalnego prawa do zapłaty podatku w wysokości wynikającej z ustawy. Tylko wtedy art. 217 gwarantuje prawa podatnika na etapie stanowienia prawa i umacnia ustrojową pozycję parlamentu.