Show simple item record

dc.contributor.authorKlejnocki, Jaroslaw
dc.contributor.editorIzdebska, Agnieszka
dc.contributor.editorKonończuk, Elżbieta
dc.contributor.editorPłuciennik, Jarosław
dc.date.accessioned2024-01-04T11:35:41Z
dc.date.available2024-01-04T11:35:41Z
dc.date.issued2023
dc.identifier.citationKlejnocki, J. (2023). Wyjście z cienia. „Celebrytyzacja” polskiej powieści kryminalnej (i jej autorów) w XXI wieku. Rozpoznanie. Zagadnienia Rodzajów Literackich, 66(2), 271–284. https://doi.org/10.26485/ZRL/2023/66.2/17pl_PL
dc.identifier.issn0084-4446
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11089/49150
dc.description.abstractThe text deals with change in the approach to crime novels and the status of their authors from the audience’s perspective in the times of the “militia novel” present in the People’s Republic of Poland up to democratic times, after the political changes post-1989. The authors of police crime novels in the People’s Republic of Poland very often hid their personal details under pseudonyms — whether out of shame or due to the protection of personal dignity. In democratic times they began to publish under their own names, because the creation of detective or thriller novels was no longer subject to political censorship, nor was it marked a sign of alleged support for the communist regime. The possibilities of the free market and the freedom of expression in democratic Poland after 1989 enabled the authors of crime and thriller novels to gain both real popularity and fair earnings. The most recognizable and popular authors of crime and thriller literature have become not only the inhabitants of the collective imagination, but also the objects of gossip, sensational news (of course not always reliable), as well as important people within mass culture. The article discusses — in general — both the shape of the militia novel from the times of the People’s Republic of Poland and its direction of development — also generally — of contemporary crime fiction in Poland, paying attention to both its specific or original aspects (e.g. the retro-crime subgenre, which seems to be a kind of Polish specialty) as well as inspirations with crime stories — mainly — European (especially the Scandinavian model of socially engaged crime fiction). In conclusion, the text outlines the evolution of Polish crime thriller prose from the crude model of a militia novel to a full-fledged and bloody model of a contemporary crime thriller set in a democratic and free-market world.pl_PL
dc.language.isoplpl_PL
dc.relation.ispartofseriesZagadnienia Rodzajów Literackich;2
dc.rightsUznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe*
dc.rights.urihttp://creativecommons.org/licenses/by/4.0/*
dc.subjectdetective novelpl_PL
dc.subjectmilitia novelpl_PL
dc.subjectcensorshippl_PL
dc.subjectliterary pseudonympl_PL
dc.subjectcelebritizationpl_PL
dc.titleWyjście z cienia. „Celebrytyzacja” polskiej powieści kryminalnej (i jej autorów) w XXI wieku. Rozpoznaniepl_PL
dc.title.alternativeOut of the Shadows. “Celebritization” of the Polish Crime Novel (and its Authors) in the XXI Century. Reconnaissancepl_PL
dc.typeArticlepl_PL
dc.page.number271-284pl_PL
dc.contributor.authorAffiliationUniwersytet Warszawski, Wydział Polonistyki, Instytut Polonistyki Stosowanejpl_PL
dc.identifier.eissn2451-0335
dc.referencesBarańczak Stanisław (2009), Książki najgorsze i parę innych ekscesów krytycznoliterackich. 1975– 1980 i 1993, Znak, Kraków.pl_PL
dc.referencesBonda Katarzyna, Sulej Katarzyna (2014), „Aniołów nie ma”. Z królową polskich kryminałów rozmawia Katarzyna Sulej, „Duży Format”, 2 października, wyborcza.pl/duzyformat/7,127290,16733782,katarzyna-bonda-krolowa-polskiego-kryminalu-aniolow-nie-ma.html [dostęp: 2.07.2023].pl_PL
dc.referencesCegielski Tadeusz (2015), Detektyw w krainie cudów. Powieść kryminalna i narodziny nowoczesności (1841–1941), W.A.B, Warszawa.pl_PL
dc.referencesChmielewska Joanna (2014a), Całe zdanie nieboszczyka, Firma Księgarska Olesiejuk, Warszawa [pierwsze wydanie 1972].pl_PL
dc.referencesChmielewska Joanna (2014b), Wszyscy jesteśmy podejrzani, Firma Księgarska Olesiejuk, Warszawa 2014 [pierwsze wydanie 1966].pl_PL
dc.referencesCzubaj Mariusz (2010), Etnolog w mieście grzechu, Oficynka, Gdańsk.pl_PL
dc.referencesEdigey Jerzy (1970), Człowiek z blizną, Iskry, Warszawa.pl_PL
dc.referencesEdigey Jerzy (1975), Strzał na dancingu, KAW, Warszawa.pl_PL
dc.referencesFriszke Andrzej, Kondek-Dioniziak Anna (2015), „Cenzura w PRL była wszechogarniająca”. Z prof. Andrzejem Friszke rozmawia Anna Kondek-Dioniziak, Dzieje.pl, dzieje.pl/aktualnosci/prof-friszke-cenzura-w-prl-byla-wszechogarniajaca, [dostęp: 24.06.2023].pl_PL
dc.referencesHorsley Lee (2002), American Hard-Boiled Crime Fiction, 1920s–1940s, web.archive.org/web/20080918222246/http:/www.crimeculture.com/Contents/Hard-Boiled.html [dostęp: 25.06.2023]; zarchiwizowane z: www.crimeculture.com/Contents/Hard-Boiled.html [dostęp: 18.09.2008].pl_PL
dc.referencesKłodzińska Anna (2022a), Błękitne okulary, Estymator [e-book] [pierwsze wydanie 1965].pl_PL
dc.referencesKłodzińska Anna (2022b), Złota bransoleta, Estymator [e-book] [pierwsze wydanie 1958].pl_PL
dc.referencesKozioł Paweł (2010 [2020]), Marek Krajewski [nota biograficzna], Culture.pl, culture.pl/pl/tworca/marek-krajewski [dostęp: 26.06.2023].pl_PL
dc.referencesKrajewski Marek (2007), Dżuma w Breslau, W.A.B., Warszawa.pl_PL
dc.referencesKrajewski Marek (2010), Śmierć w Breslau, Znak, Kraków [pierwsze wydanie 2005].pl_PL
dc.referencesKrajewski Marek (2011), Liczby Charona, Znak, Kraków.pl_PL
dc.referencesKrajewski Marek (2014), Władca liczb, Znak, Kraków.pl_PL
dc.referencesKruszyńska Anna (2019), Otwierać milicja! O powieści kryminalnej w PRL [recenzja], Dzieje.pl, dzieje.pl/ksiazki/otwierac-milicja-o-powiesci-kryminalnej-w-prl [dostęp: 26.06.2023].pl_PL
dc.referencesKryminał. Okna na świat (2017), red. M. Ruszczyńska, D. Kulczycka, W. Brylla, E. Gazdecka, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego” t. 9, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra, zbc.uz.zgora.pl/Content/51211/scripta_humana_9_2017.pdf [dostęp: 21.06.2023].pl_PL
dc.referencesLipińska Blanka (2018a), 365 dni, Edipresse, Warszawa.pl_PL
dc.referencesLipińska Blanka (2018b), Ten dzień, Edipresse, Warszawa.pl_PL
dc.referencesLipińska Blanka (2019), Kolejne 365 dni, Agora, Warszawa.pl_PL
dc.referencesMekhakyan Armen, Szulc Agata, Imielski Wojciech (2018), Film jako narzędzie psychoterapeutyczne. Wybrane problemy filmoterapii, „Via Medica” t. 15, nr 3.pl_PL
dc.referencesNawrocka Barbara (1968), Tajemnicza katarynka, „Ewa wzywa 07” t. 1, Iskry, Warszawa.pl_PL
dc.referencesNowak Tadeusz (2020), Badanie: Dlaczego ludzie oglądają horrory, „Rzeczpospolita” (wydanie internetowe), 27 stycznia, www.rp.pl/film/art916761-badanie-dlaczego-ludzie-ogladaja-horrory [dostęp: 4.07.2023].pl_PL
dc.referencesOlkusz Ksenia (2016), Gotyckie światy współczesnej grozy [w:] Światy grozy, red. K. Olkusz, „Perspektywy Ponowoczesności” t. 2, Ośrodek Badawczy Facta Ficta, Kraków, depot.ceon.pl/handle/123456789/10228 [dostęp: 3.07.2023].pl_PL
dc.referencesSkotarczyk Dorota (2019), Otwierać milicja! O powieści kryminalnej w PRL, Wydawnictwo IPN, Warszawa.pl_PL
dc.referencesSkotarczyk Dorota (2020), Powieść kryminalna w PRL, „ohistorie”, 12 stycznia, ohistorie.eu/2020/01/12/powiesc-kryminalna-w-prl/?print=print [dostęp: 30.06.2023].pl_PL
dc.referencesSzlachtycz Mateusz (2017), Kapitan Żbik, The Facto, Warszawa.pl_PL
dc.referencesTyrmand Leopold (2020), Zły, Wydawnictwo MG, Warszawa [pierwsze wydanie 1955].pl_PL
dc.referencesZeydler-Zborowski Zygmunt (1977), Bardzo dobry fachowiec, KAW, Warszawa.pl_PL
dc.referencesZeydler-Zborowski Zygmunt (2019), Zbrodnia na Cyrhli Toporowej, LTW, Dziekanów Leśny [pierwsze wydanie 1970].pl_PL
dc.referencesCrimeReads, crimereads.com.pl_PL
dc.referencesCriminal Element, www.criminalelement.com.pl_PL
dc.referencesCzytamy kryminały [grupa], Facebook.pl, m.facebook.com/groups/1035638016493176/?locale2=pl_PL.pl_PL
dc.referencesFakt.pl, www.fakt.pl.pl_PL
dc.referencesFani kryminałów, thrillerów i literatury grozy [grupa], Facebook.pl, www.facebook.com/groups/375513852853040/?ref=share.pl_PL
dc.referencesKryminalna Piła, blog.kryminalnapila.pl.pl_PL
dc.referencesMystery Writers, mysterywriters.org.pl_PL
dc.referencesNOiZZ, noizz.pl.pl_PL
dc.referencesPLOTEK, www.plotek.pl/plotek/0,0.html.pl_PL
dc.referencesPortal kryminalny, portalkryminalny.pl.pl_PL
dc.contributor.authorEmailj.klejnocki@muzeumliteratury.plpl_PL
dc.identifier.doi10.26485/ZRL/2023/66.2/17
dc.relation.volume66pl_PL
dc.disciplineliteraturoznawstwopl_PL


Files in this item

Thumbnail
Thumbnail

This item appears in the following Collection(s)

Show simple item record

Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe
Except where otherwise noted, this item's license is described as Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe