Analiza wskaźników kompetencji fonologicznej w odniesieniu do propozycji zawartej w "CEFR Companion Volume" (2020)

Abstract

The first part of the article discusses the proposed description of phonological control which has been added and further developed in the updated version of CEFR Companion Volume (2020). In the first version of the document (CEFR 2001), phonological control was defined, but its development and impact on foreign language proficiency did not attract wider glottodidactic reflection. There was also a lack of indicators in relation to individual levels of language proficiency. This article proposes a Polish translation of the scale of phonological control proficiency set out in CEFR–CV, which consists of overall phonological control, sound articulation, and prosodic features. The second part of the article contains an analysis of these indicators and a polemic with the new proposal for describing phonological proficiency, with reference to psycholinguistic research and glottodidactic practice.

W pierwszej części artykułu omówiono rolę sprawności fonologicznej w posługiwaniu się językiem obcym oraz propozycję jej opisu, która została rozwinięta w uzupełnionej wersji CEFR–CV (2020). W pierwszej wersji dokumentu (CEFR, 2001) kompetencja fonologiczna została zdefiniowana, ale kwestie związane z jej wpływem na opanowanie języka obcego nie doczekały się szerszej refleksji glottodydaktycznej. Brakowało także wskaźników dla poszczególnym poziomów zaawansowania językowego. W niniejszym artykule zamieszczono propozycję tłumaczenia na język polski skali biegłości kompetencji fonologicznej, na którą składają się: ogólna kontrola fonologiczna (overall phonological control), artykulacja dźwięków mowy (sound articulation) oraz umiejętne stosowanie cech prozodycznych mowy (prosodic features). W drugiej części artykułu wskaźniki te zostały poddane analizie, a ponadto podjęto dyskusję z nową propozycją opisu sprawności fonologicznej, odnosząc się do badań z zakresu psycholingwistyki i praktyki glottodydaktycznej. Główny nacisk położono na brak wytycznych w zakresie recepcji dźwięków mowy, która w dużej mierze warunkuje opanowanie poprawnej wymowy, a także umożliwia odbiór wypowiedzi mówionych, wpływając tym samym na działania produkcji i recepcji ustnej.