Zmienność genów kodujących białka z nadrodziny ABC (ATP-binding cassette) w populacji polskiej w odniesieniu do innych populacji

Abstract

Białka ABC, zawierające kasetę wiążącą ATP (ATP-Binding Cassette), stanowią największą nadrodzinę transporterów błonowych. U ludzi kodowane są przez 48 genów, które zostały podzielone na siedem rodzin (ABCA – ABCG). Białka te biorą udział w wielu podstawowych procesach komórkowych i regulują homeostazę endogennych i egzogennych związków, w tym ksenobiotyków. Niektóre mutacje w genach ABC prowadzą zatem do wielu poważnych chorób wrodzonych. Wiele transporterów ABC ma także szczególne znaczenie w procesie usuwania leków, a ich aktywność jest jedną z głównych przyczyn powstania niekorzystnego zjawiska oporności wielolekowej, najczęściej obserwowanej w leczeniu nowotworów. Niektóre warianty w genach ABC istotnie więc wpływają na różnice w odpowiedzi na farmakoterapię. Co więcej, częstość występowania wielu z nich istotnie różni się pomiędzy populacjami o różnym pochodzeniu etnicznym. Głównym celem pracy była zatem analiza zmienności tych genów w populacji polskiej i porównanie jej z populacjami, zarówno o odrębnym pochodzeniu etnicznym, jak i również tylko z tymi o pochodzeniu europejskim. Wyniki zmienności genów ABCC1 i ABCG2 w populacji polskiej uzyskano z wykorzystaniem metody topnienia produktów PCR w wysokiej rozdzielczości (HRM), a dla całej nadrodziny wykorzystano dane uzyskane z genotypowania mikromacierzami Illumina. Zdecydowaną większość wykrytych wariantów w genach ABC stanowiły warianty rzadkie, z częstością występowania rzadszego allelu <0,05. Stwierdzono, że zmienność genów ABC w populacji polskiej istotnie różni się od populacji o innym pochodzeniu etnicznym, z kolei nie różni się istotnie od innych populacji referencyjnych o pochodzeniu europejskim. Prace badawcze w niniejszej rozprawie są pierwszymi, które w tak kompleksowy sposób podjęły temat zmienności genów kodujących całą nadrodzinę białek ABC w polskiej populacji.