Does Dialectic Retain Its Cognitive Validity also beyond the Realm of Philosophy? Some Remarks Concerning Cieszkowski's Contribution to Correction of Hegel's Philosophy of History

Abstract

Zarówno w dokonanej przez Cieszkowskiego immanentnej krytyce filozofii Hegla, jak i w jego próbie wykroczenia poza ograniczenia całej dotychczasowej filozofii rolę niekwestionowanego układu odniesienia spełnia dialektyka. Autor skupia się więc na przedstawieniu użycia i nadużycia dialektyki przez Cieszkowskiego w celu przekształcenia abstrakcyjnej refleksyjności dotychczasowej filozofii w czyn, w ostateczne spełnienie rzeczywistości wcześniej tylko przemyślanej. Krytycznej analizie poddany zostaje zwłaszcza zarzut Cieszkowskiego, jakoby heglowska filozofia dziejów nie spełniała formalnych wymogów dialektycznej procedury.